Al wilde ik het niet zien, ik zag het en wist het voorgoed

Samenvatting:

Eldert Haman is leraar Duits in het jongenspensionaat Sint Jozef ter Engelen in Blijderhagen, diep in Limburg op de Duitse grens. Hij mag om kosten te besparen zijn intrek nemen in het gastenverblijf en kan na ‘schooltijd’ en in vrije weekenden op zijn fiets nog steeds deelnemen aan het leven buiten de muren van het klooster. Als later het gastenverblijf aan verbouwing onderhevig wordt rest hem de keus om buiten de poorten woonruimte te zoeken of zijn intrek te nemen in de orde. Hij kiest voor de laatste optie en legt een gelofte af, leven in het teken van armoede, gehoorzaamheid en kuisheid. Tevens moet hij afstand doen van zijn identiteit, vanaf dan gaat Eldert als broeder Bonaventura door het leven. Na zijn indiensttreding verliest hij langzamerhand het contact met de buitenwereld en ook alles wat daar bij hoort. Geen salaris meer (want niet nodig omdat hij kost en inwoning heeft), geen beschikking meer over zijn fiets, eigenlijk moet hij alles inleveren wat hem herinneringen geeft aan zijn leven van hiervoor.

Overal is buitenwereld. Ik zit hier. In het donker. In de dwangbuis van Franciscus die mijn huid raspt.

Broeder Bonaventura heeft al snel door dat er dingen in het klooster gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen. “Al wilde ik het niet zien, ik zag het en wist het voorgoed”. De jonge leerlingen worden onderworpen aan allerlei tuchtigingen die variëren van een afranseling met de strijkstok, schelden, vernederen en seksueel misbruik. Doordat broeder Bonaventura zich niet houdt aan de regels en te vertrouwd omgaat met de jongelingen, ze aanspreekt met hun voornaam bv en ze in bescherming neemt, kost hem dat zijn baan als leraar Duits. Hij wordt gedegradeerd tot kloosterfactotum en kostschoolsurveillant.

Als Bonaventura op een gegeven moment zoveel kiespijn heeft en hij in de ‘buitenwereld’ naar de tandarts moet mag hij met hoge uitzondering naar een katholieke tandarts in de stad. Daar ontmoet hij Patricia en samen vallen ze ten prooi aan de zonde met de x. Na terugkomst in het klooster wacht Bonaventura een 10 daagse recollectie in Germisch. Bonaventura komt tot bezinning in die 10 dagen en op de dag van het bezoek van de bisschop neemt hij een besluit, met dank aan Patricia die zijn drijvende plank bleek te zijn die hem terug bij zijn positieven sloeg.



Mijn mening:

Het Hout en ik zijn geen grote vrienden geweest, mede door het moeilijke taalgebruik was het geen vlot leesbaar verhaal. De moeilijkheid voor mij lag in de woorden die ik niet ken zoals bv onomatopeeën, factotum en menig ander woord. Soms lijkt het Limburgs, dan weer Duits en zelfs Latijns komt ook voor. Geef mij maar ABN dan snap ik het gewoon :-)

Het Hout is verdeeld in 3 delen, deze zijn allemaal weer onderverdeeld in ongenummerde hoofdstukken, sommige lang van stof anderen slechts enkele bladzijden.

Wel is het beeldend geschreven, die scenes van zondigende broeders die friemelen tot er ‘vet’ komt, de afranselingen met het hout (strijkstok), het misbruik van Mansuetus en Bulletje maar ook het bezoek aan de tandarts komen op je netvlies zonder dat je het tegen kunt houden.

Het Hout is de eerste Nederlandse roman over jeugdmisbruik in de katholieke kerk. Het geeft een indringend beeld van de misdaden en de hypocrisie in de roomse kerk, die heden nog de verontwaardiging en frustratie oproepen van wie er het slachtoffer van zijn geweest.

Het Hout refereert voor mij aan de houten strijkstok waar de afranselingen mee plaats vinden maar later in het verhaal wordt er gesproken over de drijvende plank (=hout) die Bonaventura terug bij zijn positieven sloeg. Zijn drijvende plank was Patricia.

Ik kan mij niet herinneren dat ik in mijn volwassen leven eerder werk van Jeroen Brouwers heb gelezen en denk ook niet dat er een vervolg komt op onze kennismaking.