Een man die een groot licht in zich draagt, maar tegelijkertijd van binnen een grote duisternis kent.

Ik ben er altijd zeker van geweest dat ik veel lezers zou kunnen krijgen, want ik schreef boeken die ik zelf graag zou lezen en ik lees zelf het liefst boeken die door veel mensen gelezen worden.

Aan het woord is de Zweed Henning Mankell, met meer dan veertig miljoen verkochte boeken een van de succesvolste schrijvers van deze tijd. In Nederland kennen we hem vooral als auteur van misdaadromans, maar hij schrijft ook literaire romans, kinder- en jeugdboeken, toneelstukken en televisieseries. Om het plaatje compleet te maken: hij heeft daarnaast nog een uitgeverij, is regisseur en staat bekend als politiek activist.

In de door Mankell geautoriseerde biografie van de Deense Kirsten Jacobsen maken we nader kennis met hem: Mankell de idealist, socialist, ernstig, bevlogen en workaholic. In 2010 en 2011 volgde Jacobsen hem regelmatig naar zijn verschillende woon- en werkplekken in Europa en Afrika en voerde langdurige gesprekken met hem. Tevens sprak ze met een paar mensen die hem goed kennen, zoals zijn (derde) vrouw Eva Bergman, jongste zoon Jon Mankell, en goede vriend en zakenpartner Dan Israel. Daarnaast vroeg ze enkele beroemdheden zoals Desmond Tutu, Horst Köhler en Kenneth Branagh wat over hem te zeggen.

Bergman zegt over haar echtgenoot: Henning is een man die een groot licht in zich draagt, maar tegelijkertijd van binnen een grote duisternis kent. […] Al snel nadat ik met Henning getrouwd was, zag ik in dat ik met een trol getrouwd was. Hij wilde het liefst in zijn donkere grot zitten en schrijven. Af en toe keek hij eens naar buiten om te zien of ik er nog was, of om te kijken of er iemand misschien boos op hem was. Nu, tien jaar later, is hij bijna altijd op reis. En schrijft hij. Hij begint steeds meer op een normaal mens te lijken.

Het boek leest als een lang interview, waarbij Jacobsen vragen stelt en Mankell uitgebreid antwoordt. Zolang het over zijn werk en idealen gaat, is hij zeer openhartig, maar zodra het over hemzelf gaat, verloopt het interview beduidend stroever. Het is duidelijk dat hij zijn privéleven en diepste gedachten niet met de hele wereld wil delen. Over zijn moeder, die het gezin in de steek liet toen hij een baby was, is hij wel wat spraakzamer. Ze komt meermalen ter sprake en er is zelfs een heel hoofdstuk aan haar gewijd, waarin Jacobsen en Mankell dieper ingaan op wat het voor hem betekent dat hij zonder haar is opgegroeid. Een opvallende uitspraak: Zelf heb ik ook niet het idee dat ik in mijn leven heb rondgelopen met een verlangen naar of gemis van een moeder.

Jacobsen gaat uitgebreid in op het goede werk dat Mankell verricht. Zo steunt hij in Mozambique een kinderdorp financieel, is nauw betrokken bij het Memory Book Project in Oeganda, steunt een theatergroep en is artistiek leider van een theater in Maputo. Het theater vindt hij enorm belangrijk, omdat je op die manier ongeletterden kunt bereiken en informeren.
Verder is er ruimte voor het politiek activisme van Mankell. Zo sprak hij zich uit tegen de Vietnamoorlog, het apartheidsregime in Zuid-Afrika, de verschillen tussen arm en rijk, en over hoe het westen zijn voormalige koloniën in de steek liet en nog steeds laat. Recentelijk was hij als opvarende betrokken bij het incident met het schip Sofia, dat onderweg naar de Gazastrook werd geënterd door Israelische commando’s.

Henning Mankell is een fraai uitgevoerd boek; gebonden, gedrukt op mooi papier in een fijn, goed leesbaar lettertype en doorspekt met foto’s. Een boeiend portret van de schrijver die met zijn ene been in de Zweedse sneeuw staat, en met het andere in het Afrikaanse zand.

Goed vertaald door Carla Joustra, Ingrid Hilwerda en Roald van Elswijk.