Is Een dwaze Maagd van Ida Simons een klassieker?

http://www.iboek.weebly.com

Een dwaze Maagd van Ida Simons (uitgeverij Cossee, 2014) dook in juni zowat in alle recensies op als absolute must read (Tzum.nl , Cobra.be, Literatuurplein.nl …). Deze ‘vergeten parel’ uit het literaire verleden wordt er in één adem genoemd met John Williams’ Stoner (De Standaard, 27/6/14). Bovendien zijn de kritieken unaniem lovend. Dat bleek trouwens ook al het geval te zijn bij de eerste publicatie ervan in 1959. In het nawoord (Mieke Tillema) lezen we dat Een dwaze Maagd toen meteen op bijval van de recensenten kon rekenen: ‘een kostelijk debuut van een wijze vrouw’ (Rico Bulthuis, Haagsche Courant), ‘… het in veel opzichten vrijwel perfecte boekje van Ida Simons’ (Adriaan van der Veen in de NRC). Deze laatste recensent roemt de auteur verder omwille van de kracht van haar stijl: amusant en geestig, levendig en kernachtig’, terwijl ‘de grondtoon van het boek droef is, vol van deceptie als hoofdervaring in het leven.’

Of dit alles helemaal terecht is, besloot ik zelf uit te zoeken. De kracht van haar stijl? Check! Ida Simons is anno 2014 nog steeds heel leesbaar. In die zin moet ze een voor die tijd heel moderne schrijfstijl hebben gehanteerd. Er steekt ritme (check!) in de kernachtige zinnen (check!) en op humoristisch vlak (check!) , kan ze zich kwa luchtigheid (check!) meten met bijvoorbeeld een Anthony Horowitz. De vergelijking met deze licht-ironische jeugdauteur drong zich onder het lezen vaker aan me op en mijns inziens knelt het schoentje van de dwaze maagd precies op dat punt: wat de toon en zeker de inhoud betreft, zou ik Een dwaze Maagd daarom eerder bij de jeugdliteratuur catalogeren. Gaat het immers niet over een twaalfjarig joods meisje dat zich een weg zoekt in de volwassenenwereld? Meer dan dat is het overigens ook niet. Met die droeve grondtoon (Adriaan van der Veen) valt het verder reuze mee en als het hoofdpersonage al ontgoocheld is, druipt dat toch niet van de bladzijden.
Valt er dan geen leesplezier te rapen? Heel zeker! Een dwaze Maagd is een onderhoudend verhaal over Gittel die als twaalfjarige joods meisje haar plaats zoekt in de wereld van de volwassenen. Geregeld bezoekt ze met haar moeder haar beide oma’s in Antwerpen. Daar leert ze de veel oudere Lucie kennen voor wie ze piano mag spelen en op wie ze heel gesteld geraakt. Lucie neemt haar ’s zondags zelfs mee wandelen door de stad. Ook de bureauklerk van Lucies vader is mee, ‘als gids’. Achteraf blijkt dat Gittel als dekmantel heeft gediend om de romance tussen Lucie en Gabriel te laten openbloeien. Tot dit inzicht gekomen, neemt Gittel zich voor om niet langer als een dwaze maagd (eerder in het boek vertelde Lucies vader haar het bijbelverhaal van de dwaze maagden) door het leven te gaan door voorzichtiger te zijn en nergens meer in te trappen.

Heeft uigeverij Cossee hiermee een klepper te pakken in het rijtje van John Williams en John Fante? Ik vrees van niet. Is deze heruitgave dan onterecht? Ik denk het ook niet. Greshoff had gelijk toen hij eind de jaren 50 in zijn recensie voor Het Vaderland schreef dat hij ‘Een dwaze Maagd tot de boeken rekent die men bezitten moet.’ (bron: nawoord, Mieke Tillema, p. 204). Een dwaze Maagd moet je lezen. Al was het maar als goedmaker voor de toch ondervertegenwoordiging van vrouwelijke auteurs in de na-oorlogse jaren. Afsluiten doe ik met een puntje van kritiek voor uitgeverij Cossee. Is het niet jammer dat dit mooie werkje ontsierd wordt door een drietal spellingfouten? Pianootje en rondootje horen toch niet met ‘apostrof -s’ (piano’tje p. 42, rondo’tje, p. 139)? En schrijven we de bevelvorm (houd) niet zonder -t? ‘Aan mijn dochters en kleindochters wens ik dringend het volgende te raden: Houdt personeel nooit langer in dienst dan ten hoogste vijf jaar.’ Wellicht zal hier ingebracht worden dat deze uitspraak gedaan werd door Ida’s grootmoeder (gestorven in de jaren 20) in de (geschreven) taal uit die tijd. Toch lijkt dit voor de lezer eerder een dwaze fout.