Zolang hij naar me keek, bestond ik

Dit jaar herdenkt men in Vlaanderen de 100 jaar geleden jong gestorven beeldhouwer en fauvistisch kunstenaar Rik Wouters (1882-1916), hij behoort tot de grote namen in België. Zoek Rik Wouters en je zult Nel vinden, Hélène ‘Nel’ Duerinckx (1886-1971) is zijn muze, zijn vrouw , zijn model èn de hoofdpersoon in deze lijvige, prachtig verzorgde  graphic novel Nel, een zot geweld gemaakt door Lies van Gasse (dichter, beeldend kunstenaar en leraar) en Peter Theunynck (dichter en biograaf). Haar verhaal is gebaseerd op feiten en op de ontelbare schetsen en schilderijen die Rik van haar maakte; samen maakten zij van Nel een heel menselijk en realistisch portret.

De beelden die Lies van Gasse voor deze graphic novel maakte ‘dansen’ over het papier, soms schildert en tekent ze in losse sobere lijnen, dan weer is het beeld rauw of vol en warm van kleur. Amper verstript ligt het boek dichterbij een totaal kunstwerk waarin alles zorgvuldig op elkaar is afgestemd, van binding, het matte papier tot de tekst en de schilderingen erin. We kijken door de ogen van Nel naar een dubbele dialoog: die tussen Rik en zijn vrouw, maar ook die tussen Lies van Gasse en Rik Wouters. In haar beelden schuilt een enorme passie voor zijn werk, ze zijn een antwoord op zijn vele schetsen en schilderijen, zo vol beweging en emotie. Peter Theunynck geeft Nel een stem, zijn woorden zijn oprecht en eenvoudig, nergens te veel. In dit boek zit liefde voor Rik en Nel en ik voelde me soms oprecht geraakt.

Nel was voor haar tijd een rebelse dame, ze wilde zich niet laten beknotten door haar vader, de kerk of door de andere vrouwen om haar heen, ze had zo haar wensen en ideeën en werd door haar omgeving vaak als een lastpak ervaren. Daarmee gaat het verhaal ook over autonomie: ‘Hoeveel ruimte durven we in te nemen voor onze eigenheid en hoeveel ruimte geven wij een ander daarvoor?’ In die worsteling kunnen wij ons anno nu nog steeds herkennen en dat geeft het boek ook een hedendaags thema mee; Nel was haar tijd vooruit. De kunstenaarswereld die ze via Rik binnenstapte gaf haar de ruimte te zijn wie ze graag wilde zijn, al was ze zelf geen kunstenares, via Rik had ze wel haar podium. ‘Zolang hij naar mij keek, bestond ik’, laat Theunynck Nel zeggen. Riks drang om haar te verbeelden was onstuitbaar, hij tekent en schildert haar onophoudelijk in het dagelijkse leven terwijl ze strijkt, in de tobbe zit, leest, zich zorgen maakt of ronduit beminnelijk is. Hij doet dit met een liefde en tederheid die grenst aan ontroering, Lies van Gasse weet dat dan weer heel mooi te vertalen naar de lezers.

Rik overlijdt op jonge leeftijd aan kaakkanker, Nel is dan pas 30 jaar, hier eindigt het boek. Met het sterven van Rik sterft Nel ook grotendeels, haar leven na zijn sterven zal nog tot 1971 duren en wordt een schaduwbestaan; glansloos en vervuld van een groot missen. Haar zichtbaarheid gaf haar haar bestaansrecht.

Bewaren

Bewaren

Bewaren