De vijf W's volgens... Erik Vrij

WIE denkt Eric wel dat hij is?

Op dit moment ben ik een gelukkig mens omdat de thriller waaraan ik tien jaar heb gewerkt is uitgegeven. Het had ook in een la kunnen eindigen. Sinds ik een contract heb en mijn ‘debuutavontuur’ deel op www.facebook.com/whiteinkthriller, merk ik dat de verwachtingen aardig hoog gespannen zijn. Over het verhaal zijn een paar goede aanbevelingen geschreven en een uitgever met 200 jaar geschiedenis geeft hiermee voor het eerst fictie uit. Ook hebben mensen uit 35 landen mijn Facebookpagina ‘geliked’. Ik ben erg benieuwd of het verhaal goed gaat bevallen. Het is in elk geval een mooi avontuur naast mijn werk en opwindend om te zien hoe dit verder gaat lopen.

WAAR gaat Witte Inkt over?

Het verhaal speelt in 2028 en gaat over een lompe Hollandse miljardair, Henk Vis. Hij is met zijn bedrijf, MRM, Europees marktleider geworden in een nieuwe juridische IT-sector: rights-management. Die sector is in Europa ontstaan als gevolg van de huidige financiële crisis en beheerst de rechtspositie van elke Europeaan. Het heeft Henk tot een van de rijkste mensen op aarde gemaakt, een Dutch dream. Als de VS het Europese voorbeeld gaat volgen, vechten MRM en grote concurrenten om voldoende schaalgrootte in de VS, nodig om te overleven. Voor MRM hangt alles af van de overname van een Amerikaanse bank op Bermuda. Het verhaal speelt tijdens de laatste week van die overname. Henk botst hard op cultuurverschillen en vetes tussen oud en nieuw geld binnen zijn eigen directie. Hij dreigt slachtoffer te worden van een listig oplichtingscomplot dat hem op zijn gevoeligste plek kan raken. Het is opgezet tijdens een bijzonder decadent uitje in Dubai en heeft de potentie om de economie en maatschappij in de EU tot stilstand te brengen. Zijn lot is in handen van een aantrekkelijke Bermudiaanse advocate.
Het verhaal gaat uiteindelijk over ondernemersdillema’s, de wereld na de financiële crisis, cultuurverschillen en afhankelijkheid van technologie.

WAAROM dacht Erik Vrij: hier moet ik een thriller over schrijven?

Er was niet één onderwerp waarover ik een thriller wilde schrijven. Het verhaal is langzaam gegroeid en veranderd door allerlei nieuwsberichten, gebeurtenissen, ideeën en andere inspiratie. Het leek me in elk geval goed om iets te schrijven dat goed aansluit op mijn achtergrond, niet het zoveelste moordverhaal of rechtszaalthriller. Tien jaar geleden begon het verhaal in de beleggingswereld. Het speelde op belastingparadijzen, waar toch altijd een soort mystiek omheen hangt. Aangezien het niet alleen op verre zonnige plaatsen moest spelen, leek het me leuk om van onze eigen toeristentrekpleister Marken een belastingparadijs te maken. Naast vissersdorp zou het ook een zakencentrum (‘Markhattan’) krijgen met een tiental wolkenkrabbers en de nodige haat en nijd tussen yuppen en vissers. Op het omslag is dit afgebeeld met een zelf gemaakte luchtfoto waar een skyline van wolkenkrabbers in is gephotoshopt. Al vrij snel veranderde het bedrijf van de hoofdpersoon van een beleggingsfonds in een bedrijf dat rechten beheert, Europees marktleider in een nieuwe juridische technologiesector. Door het in de nabije toekomst te laten spelen, was het makkelijker om wat fantasie te gebruiken. Het moest alleen niet een te fantastisch verhaal worden, met vliegende auto’s en zo. Ik vond het interessanter om te bedenken hoe de wereld er echt uit zou kunnen zien, door bestaande ideeën en trends door te trekken naar 15 jaar later, maar ook wel met een knipoog. De financiële crisis kon in het verhaal een logische verklaring zijn voor het ontstaan van de rights-managementsector. Zo is het verhaal uiteindelijk geworden wat het geworden is.

WANNEER is het geschetste scenario in Witte Inkt ook in werkelijkheid een mogelijk toekomstbeeld?

Het scenario is een vergaande variant op wat nu al gebeurt op kleinere schaal: registratie van allerlei soorten rechten, aangepakte belastingontwijking, een tulpvormig eiland voor de Noordzeekust, kernfusie-energie, Olympische Spelen etc. Geforceerd futuristische technologie interesseert me niet, het bouwen van half-realistische luchtkastelen wel. Een smartphone-bril zoals Google nu heeft ontwikkeld, is wel het meest futuristische wat erin voorkomt. De mogelijkheid van het scenario hangt waarschijnlijk vooral af van de politieke haalbaarheid, wenselijkheid en complexiteit ervan. Privacy blijft een gevoelig punt, hoewel weinig mensen zouden hebben ingeschat dat een miljard wereldburgers hun lief en leed op sociale media delen: het went snel. In de Proloog kondigt Neelie Kroes in 2018 namens de Europese Commissie een nogal ambitieuze voltooiing van de Digitale Agenda aan. De realiteit van nu is natuurlijk veel minder radicaal en meer complex, zoals de harmonisatie van de Europese telecomsector. Ik ben zo brutaal geweest om het boek aan haar op te sturen en om een reactie te vragen. Tot dusver heb ik een leuke en hartelijke felicitatie gehad met de publicatie. Het zou leuk zijn om te horen welk antwoord zij op deze vraag heeft.

WAT is er aan maatschappelijke veranderingen nodig om uit de huidige financiële crisis te geraken?

Daar zou ik graag het antwoord op hebben! In het boek wordt natuurlijk vrij simpel beweerd dat de registratie van rechten en verplichtingen tot een verrassend herstel na de crisis heeft geleid. Registratie van alle rechten en verplichtingen zou leiden tot snellere en betere inzichtelijkheid van gevaarlijke risico’s. Die zouden vervolgens gericht en met een maatwerkoplossing aangepakt kunnen worden, maar het verhaal vertelt niet welke. Economisch herstel zal wel bevorderd worden door beter vastgelegde afspraken en bewijs, duidelijkheid over zakenpartners, beter marktinformatie en lagere administratieve kosten. Het leek me interessant om die gedachte te verwerken, maar dit verhaal is natuurlijk geen politiek manifest.