Meet & Greet: Jens Lapidus

Lapidus leek even te moeten wennen aan de situatie en de ambiance, waarbij vele ogen hem leken aan te staren. Al snel wist de Zweed zijn Engels een aangename klank te geven door het te verrijken met termen uit zijn eigen moedertaal. Meteen werd Lapidus onderworpen aan de vraag om een karakterschets van zichzelf te geven. Welke hoedanigheid past hem het best? Vader, advocaat of auteur? Hij geeft toe dat zijn vaderrol op nummer 1 staat, maar zijn werk als strafrechtadvocaat vergt meer tijd dan hem lief is. Het is een wereld die bestaat uit afspraken, regels en het overheersende gevoel dat je in handen van iemand anders bent. In 2006 startte zijn tweede carrière als auteur, waarbij hij in één klap de status van bestseller auteur verwierf. Lapidus legt uit dat het schrijven in vergelijking met de advocatuur totale vrijheid is. Hij omschrijft zijn positie als auteur in de hoedanigheid van God, waarbij hij totale controle heeft over zijn creativiteit en hij de macht heeft over de personages die hij creëert. Toch strijkt zijn visie van absolute controle in tegen de mentaliteit van de nuchtere Zweden, waarbij de ‘Jantelagen’ (vrij vertaald: de Wet van Jante) voorschrijft dat je vooral geen verbeelding mag hebben, aldus de auteur. Hoewel Lapidus in eigen land ook de status van bestseller auteur geniet, compleet met posters in de verschillende metrostations, lijkt hij hier geen voordeel mee te hebben in de rechtszaal, waarbij hij overgeleverd is aan de vereiste procedures en beslissing van de rechter. Lapidus licht toe dat je vooral niet moet denken dat je wat bent, en helemaal niet dat je beter bent dan een ander. De Zweedse cultuur lijkt in zekere zin dan ook op de Nederlandse cultuur volgens Lapidus.

Het werk als strafrechtadvocaat is de ultieme bodem voor de creatie van thrillers met een focus op jurisdictie. Met een glimlach zegt Lapidus dan ook dat het onmogelijk is om een zaak één op één te kopiëren in een thriller, aangezien de kans erg groot is dat de beklaagde en het slachtoffer zich zouden herkennen in de details. Zijn ‘klacht’ is dan ook dat hierdoor het referentiekader soms wel erg klein wordt, doordat ieder voorval wel een keer een rechtszaak heeft gehad in Zweden. Maar als de nood echt aan de man komt, overweegt de Zweed zich te richten op het erotische genre, aangezien de markt hiervoor nog groot genoeg is. Hij sluit deze zin af met een knipoog! De details van veel verschillende strafzaken vormen uiteindelijk het raamwerk van één thriller, waardoor de oorspronkelijke bron niet meer zichtbaar is voor de lezer.

Waar zijn werk dus veel inspiratie oplevert, is het soms moeilijk om de harde kant van zijn baan aan het thuisfront uit te leggen. Lapidus vertelt een anekdote waarbij hij de zaak van een cliënt behandelde, die beweerde dat hij mishandeld werd door zijn gevangenisbewakers. De zaak zou een apart staartje krijgen door tussenkomst van zijn zoon. Zoals een goede advocaat betaamt, maakte Lapidus foto’s van de verwondingen van zijn cliënt om in te dienen als bewijsmateriaal. Wat hij echter niet in gedachten had, was dat zijn zoon diezelfde dag nog de telefoon in handen kreeg en er per ongeluk een foto op het scherm verscheen waarbij de bekraste onderarmen van de crimineel in beeld kwamen. Lapidus geeft hiermee aan dat de grens tussen zijn werk en privé soms moeilijk is, maar hij enorm zijn best doet om het werk ‘uit te zetten’ zodra hij een stap over de drempel van zijn huis zet.

Het is de donkere kant van Stockholm, waaraan zijn eerste thrillers van de zogenaamde Stockholm trilogie hun succes te danken hebben. Het was een bepaald type ‘noir’ dat deze thrillers kleurde en hen boven de andere Scandinavische thrillers liet uitsteken. Het taalgebruik was grof en de scènes waren ruw en vooral hard. Met VIP Room besloot Lapidus toch een nieuwe weg in te slaan, vooral omdat hij sterk voor ogen had geen vierde deel voor de Stockholm serie te willen schrijven. Het verhaal voor Vip Room ontstond tijdens een sessie waarbij hij adviseur was voor de Zweedse versie van ‘Opsporing Verzocht’. In deze aflevering was het thema de kidnap van rijke Zweden. Lapidus sprak met een politieambtenaar die betrokken was bij de betreffende zaak. Een merkwaardige trend die steeds meer werd waargenomen in de Zweedse politiebureaus, doordat de zogenaamde ‘attack of soft targets’ vooral voor bendes erg aantrekkelijk leek. Het idee voor een nieuwe thriller was geboren.

VIP Room is het eerste deel van een nieuwe serie rondom de personages Teddy en Emelie. De personages die op het eerste oog in twee werelden leven, hebben toch een aantal overeenkomsten met de auteur zelf. Emelie vecht als vrouw voor haar positie in de wereld van de advocatuur, terwijl Teddy een plek in de maatschappij probeert te vinden na zijn achtjarige gevangenschap. Beide personages lopen volgens Lapidus in feite op een koord: Teddy om niet terug te vallen in zijn oude patroon en weer de overstap te maken naar het criminele circuit, en Emelie om haar bestaan in de advocatuur te versterken, zodat zij niet ondergesneeuwd wordt door collega’s die meer kwaliteiten in huis hebben. Lapidus gaf aan met het tweede deel van de serie bezig te zijn waarin onder andere dieper wordt ingegaan op de reden waarom Teddy acht jaar in de gevangenis heeft doorgebracht.

Met het thema onderwereld gaat het gesprek met een advocaat natuurlijk ook richting spraakmakende zaken. Op de vraag of zijn achternaam wel Zweeds is, antwoordt hij dat zijn voorouders oorspronkelijk uit Litouwen komen. Toen hij ooit als advocaat optrad voor een Litouwse bende, die een grote hoeveelheid meth in een dubbele bodem in een bestelbus Zweden binnen smokkelde, knipperde de rechter dan ook even twee keer met zijn ogen. Lapidus kiest in zijn thrillers toch vaker voor de Servische groepering die zich in de Zweedse maatschappij steeds vaker in een bende verenigen. Hij licht toe dat de kanteling ontstond doordat vele Serviërs in de jaren 70 en 80 Zweden betraden als immigrant, maar enkele jaren later meevochten in de oorlogen op Joegoslavisch grondgebied. De kennis en toegang tot wapens keerden ook huiswaarts waardoor er een vruchtbare bodem ontstond voor een nieuwe afdeling binnen de Zweedse onderwereld. De keuze voor Teddy als hoofdpersonage in zijn nieuwste thriller is dan ook niet vreemd te noemen. De ex-crimineel is de ultieme anti-held binnen het grote geheel van het verhaal, waardoor Lapidus besloot te beginnen op het punt waar je eigenlijk niets meer verneemt van een crimineel, namelijk het moment waarop het oordeel is geveld en je achter de tralies verdwijnt.

Aan het einde van het gesprek maakte Lapidus bekend zijn expertise ook in andere projecten te steken. Doordat zijn dagelijkse leven nu voor 50 procent uit strafrechtadvocaat bestaat en voor 50 procent uit auteur, krijgt de Zweed aantrekkelijke aanbiedingen. Hij maakte bekend te werken aan een televisieproject met als werktitel De Advocaat, waarin hij zijn krachten bundelt met Hans Rosenfeldt, de bedenker van de populaire televisieserie The Bridge. Toch verliep de eerste brainstormsessie niet geheel volgens verwachting van de bestseller auteur. Er vlogen vele verwijzingen naar verschillende seizoenen van The Sopranos en Breaking Bad over tafel, maar er ging geen lichtje branden bij Lapidus, die totaal onbekend was met deze series. Het luidde het begin in van een periode van ruim zes weken, waar hij zich verdiepte in de wereld van televisieseries. Lapidus geeft dan ook toe veel geleerd te hebben van deze series, aangezien ze fantastische personages en verhaallijnen aan de kijker voorschotelen, waardoor je in de rol als auteur ook meer inspiratie krijgt.

In de gesprekken met zijn lezers kwam wel duidelijk de advocaat in Lapidus naar voren. Wellicht dat zijn rol als bestseller auteur nog ietwat onwennig voelt. Toch hoeft de nuchtere Zweed niet bang te zijn dat hij in de schaduw treedt van zijn landgenoten die zich ook in het schrijversvak bevinden. Zijn creatieve denkvermogen en fantastische personages geven aan dat Lapidus nog lang niet uitgeschreven is en naar alle waarschijnlijkheid de boeken in zal gaan als één van de meest succesvolle misdaadauteurs van Zweden.

Foto's: Koen Chevalier