Siska Mulder: ‘Eigenlijk had ik meteen die cupcake in mijn hoofd.’

‘De boeken zijn op,’ zegt Mulder quasi ongelukkig. ‘Maar als het goed is komen ze deze week weer. De cover heeft van die flappen waardoor het allemaal iets langer duurt. En je kunt zelf helemaal niets doen, behalve hopen dat ze op tijd komen.’

Foto's Marvin Jacobs

DE GOEDE FLOW
Het is natuurlijk een luxeprobleem. Het betekent niets meer dan dat de eerste druk er in no-time doorheen was. Daar zouden velen een moord voor doen. Siska Mulder zit wat dat betreft in de goede flow. Ze debuteerde acht jaar geleden met de roman Zus, naast het non-fictieboek Rimpelmania (dat ze samen met Manon Spierenburg schreef) het enige boek waar geen ‘thriller’ op staat. Mulder stond met collega-schrijfster Susan Smit aan de wieg van Writers on Heels, waarover ze later in ons gesprek zou zeggen dat ‘ons werk niet helemaal goed is begrepen’. In het kort gezegd wilden de dames, later gesteund door onder anderen Saskia Noort en Karin Giphart, een nieuw literair geluid laten horen. Het bewijs dat de nieuwe stroming goed uitziende vrouwelijke auteurs meer in huis hadden dan chicklit.

Na Zus verschenen respectievelijk de thrillers Doof (2008) en Na Delphine (2010). Met de laatstgenoemde werd Mulder genomineerd voor een Crimezone Award. Daarna bleef het lange tijd stil rondom de ‘writer on heels’, maar ze zat niet stil. Mulder werkte tweeënhalf jaar aan de thriller waarin vier vrouwen collectief wraak nemen op foute mannen. Of zoals ze haar hoofdpersoon, Mijntje, aan haar dagboek laat toevertrouwen: ‘ik wil een slechter mens worden’. Met zachte hand ligt sinds begin deze maand in de boekwinkel.

WRAAK ALS THEMA
De kracht van het boek zit ’m, zo denkt Mulder, in het thema wraak. ‘Wraak is aantrekkelijk. Ik denk dat vrouwen zich ook herkennen in de typische vrouwenrol van altijd beleefd zijn en doen wat er van ze verwacht wordt. Maar eens komt er een dag dat de onvrede eruit komt.’

Zou het jou kunnen overkomen?
Mulder: ‘Ik schrijf. Dat is mijn uitlaatklep. En ik kan de vrouwen in mijn boek behoorlijk ver laten gaan. Ik vond het wel een leuk streven van Mijntje om een slechter mens te willen worden, maar ik heb het zelf nog niet in de praktijk gebracht, haha.’

Maar in Met zachte hand gaat het om meer dan een “paar losgeslagen vrouwen die collectief wraak nemen”. Mulder legt uit dat ze ook iets wilde zeggen over de Nederlandse rechtsgang.

‘De foute mannen in het boek zijn typische voorbeelden van mensen over wie we al snel roepen “hang ze aan de hoogste boom”, “castreer ze”, et cetera. Het rechtssysteem faalt, dat zie je steeds weer gebeuren. Maar wat als de mensen – en in dit geval zelfs vrouwen van wie je dat echt niet zou verwachten – het recht in eigen hand nemen.’

EEN “SISKA MULDER”
Is het die gedachte waarmee het verhaal voor jou begon?
‘Eigenlijk had ik meteen die cupcake in mijn hoofd. Dat vind ik zo’n mierzoet symbool van huiselijke vlijt. De ideale moeder bakt die dingen zelf en komt ze dan leuk versierd uitdelen op school. Zo onschuldig allemaal. Zonder te veel over de plot prijs te geven, wilde ik kijken hoe ver ik kon gaan om huis-tuin-en-keukenmiddelen uit het klassieke domein van de vrouw in te zetten als wapen. Ik geloof dat er wel wat thema’s in zitten die heel smeuïg zijn.’

Oké, dat weten we nu. Het idee voor Met zachte hand begon met een cupcake. Het verhaal zelf begint met de zin: ‘Op papier ga ik niet doen alsof.’ In een interview met Spanningsblog vertelt ze dat je een “Siska Mulder” al kunt herkennen aan de eerste zin. ‘Die is meteen goed’. Desgevraagd lepelt ze de eerste zin van haar nieuwste thriller zonder erbij na te denken op. Je kunt zeggen wat je wilt, de zin is goed.

Mulder lacht. ‘Ik had eerst een hele lange, en in alle bescheidenheid, een fan-tas-tische openingszin, maar eigenlijk wist ik al gelijk dat deze zin uiteindelijk zou moeten sneuvelen. Hij klopte niet bij de rest van het boek. Maar het was er echt eentje die zo paste in het rijtje van historische beginzinnen, haha. Ik heb lang zitten ploeteren op die eerste alinea. Uiteindelijk komt de alinea waarmee het boek nu opent uit een heel ander deel van het boek. Van pagina tweehonderd zoveel.’

Tussen Na Delphine en Met zachte hand zit ruim tweeënhalf jaar. Wat is er in de tussentijd gebeurd?
‘Ik heb er echt tweeënhalf jaar aan gewerkt en eigenlijk maar weinig pauzes genomen. Niet meer of langer dan anders. Tussendoor heb ik wel journalistieke artikelen geschreven, maar niet zo veel. Het verhaal is best complex geworden door de verschillende vertelvormen die ik graag in het boek wilde gebruiken. Voordat ik begon dacht ik een boek te gaan schrijven dat er zo even uit zou rollen, maar het tegendeel was waar. De lat ligt hoog.’

POREUS LIJNTJE
Wat ook terugkeert in het werk van Mulder is het dunne lijntje tussen daders en slachtoffers. In Met zachte hand is het lijntje tussen goed en slecht bijna poreus te noemen.

‘Poreus, ja, dat is mooi. Het is een thema waarvoor ik me blijf interesseren. Ook in Na Delphine blijf je je als lezer de vraag stellen wie de slachtoffers en wie de daders nu eigenlijk zijn. En dat dan binnen de dynamiek van een vriendengroep. Al op de lagere school vond ik het boeiend om te doorgronden hoe groepen werkten. Wie is de leider? Wat gebeurt er als je je verzet tegen de ongeschreven wetten van een groep? Ik had ook wel psychiater willen worden, maar mijn bêta-kant is niet zo sterk.’

In Met zachte hand is de groepsdruk een belangrijke factor.
‘Juist omdat de vrouwen elkaar in een relatief korte tijd hebben leren kennen, is er geen historie en dus ook geen ballast. Ze weten alleen van elkaar wat ze willen dat de anderen weten. Niemand weet bijvoorbeeld dat Mijntje een aantal maanden eerder nog voor haar leven vocht en een nieuwe hartklep heeft gekregen. Ik moet je eerlijk zeggen dat ik hier onzeker over was. Hoe geloofwaardig zouden lezers het vinden dat deze vrouwen al zo snel zo’n sterke band met elkaar hebben. De vriendinnen verschillen in karakter, maar delven thuis allemaal het onderspit. Ze kunnen duidelijk niet op tegen hun mannen. Berdine bijvoorbeeld (een personage uit Met zachte hand, red.) is in de groep een stevige dame die heel zelfverzekerd lijkt, maar thuis is ze een watje. Dat is wat een groep kan doen. Hij verandert het individu. In het ergste geval ontstaat er oorlog.’

MOEILIJK
Dat dunne lijntje tussen goed en slecht in haar boeken zit ook tussen het tevreden en ontevreden zijn van de auteur zelf. Vandaag is ze behoorlijk tevreden, maar ‘dat kan morgen zo weer anders zijn’. Mulder vindt de doop van een nieuw boek altijd een heel spannend moment.

‘Eerst is het mijn verhaal. Daarna gaat iedereen er iets van vinden. Dat vind ik moeilijk. Na een paar weken ben ik er overheen. Dan weet ik weer dat het ook leuk is. Het nieuws van een herdruk helpt. De goede recensies natuurlijk ook. Na Delphine kreeg zulke goede recensies, dat je bijna gaat denken dat dat niet nog een keer kan gebeuren. Daar was de teleurstelling best groot toen bleek dat ik de shortlist van De Gouden Strop niet had gehaald. Veel mensen om mij heen dachten dat ik die wel zou halen. Maar geen enkele vrouw werd uiteindelijk genomineerd. Dit jaar één vrouw (Corine Hartman, red.) maar de prijs ging gewoon weer naar een man. Het is hem (Michael Berg, red.) echt gegund, maar het blijft toch een raar verschijnsel.’

Ik zie een rol weggelegd voor Writers on Heels. Blijkbaar is jullie werk nog niet af…
Mulder lacht. ‘Ons werk is ook niet helemaal goed begrepen, denk ik. Writers on Heels kaarten juist dit soort dingen aan.’

Mulder legt uit dat ze met het beeld van blonde, slanke vrouwen op hoge hakken juist wilden provoceren. Laten zien dat het beeld niet altijd overeenkomt met de inhoud. ‘Gek genoeg zagen veel recensenten dit juist als een vrijbrief om ons in een hokje te stoppen en seksistisch te reageren. Er kwamen ook vrij agressieve reacties binnen van schrijfsters die dachten dat wij meer boeken probeerden te verkopen door op hoge hakken te gaan lopen. Op een gegeven moment werd ik er een beetje moe van om het steeds weer te moeten uitleggen.’

IDEEËN
Over wat de toekomst zal brengen laat Mulder niet veel los. Een boek per jaar zit er in ieder geval niet in. ‘Dat zou ik nooit kunnen’. Maar dat heeft niets vandoen met een tekort aan ideeën.

‘Eergisteren had ik een idee waarvan ik, nu 48 uur later, nog steeds denk dat het een goed idee is. Dat zou zo het volgende boek kunnen worden, maar ik heb nog een aantal uitgewerkte plots liggen. Sommige al uitgewerkt tot en met een hoofdstukindeling. Aan ideeën geen gebrek. Wat dat betreft kan ik nog wel een paar boeken schrijven. Ik kan me ook niet voorstellen dat ik ooit denk: “nu ben ik wel klaar”. Ik vind schrijven het fijnst en leukst om te doen, maar ook het moeilijkst. Dat gaat samen.’

Het was moeilijk te voorspellen wanneer een uitgave een bestseller zou worden, maar één ding hadden goedverkopende zelfhulpboeken gemeen: je kon ze in één zin samenvatten, schrijft hoofdpersoon Mijntje in haar dagboek. Een vuistregel die je volgens mij ook kunt laten opgaan voor een steengoede thriller. Als afsluiter vraag ik Mulder hoe ze Met zachte hand in één zin zou samenvatten.

Ze denkt een kort moment na. ‘Vier vrouwen hebben genoeg van hun brave leven en nemen het heft in eigen hand met fatale gevolgen. En ik kan ook zo’n zin bedenken met “foute mannen” erin.’ Ze moet er zelf om lachen… ‘Misschien mail ik je nog een goeie.’