Ambt Nederbetuwe
Gerichtssignaat
1741-1797
Dit vijftiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de banken van Kesteren en Zoelen vanaf 1741 tot en met 1797. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Dit gerichtsboek lijkt niet aan te sluiten bij het vorige deel, maar uit de tekst blijkt dat in de ontbrekende jaren geen zittingen zijn gehouden.
De inhoud van dit boek varieert van rechtszaken over geringe bedragen tot en met gevallen van doodslag en moord. Er is dus sprake van civiele en criminele rechtspraak. Er zijn diverse vonnissen opgenomen ten aanzien van de criminele rechtspraak, maar de meeste (grote) criminele zaken werden normaliter in aparte criminele dossiers bewaard. Vanaf 1765 werden de criminele zaken in een apart boek geschreven, het zogenoemde criminele signaat. Toch staan er daarna nog criminele zaken in dit boek, vaak ten dele, of een sententie. Ook de civiele zaken zijn voor een belangrijk deel niet volledig uitgeschreven. Verschillende mondelinge pleidooien werden wel uitgeschreven en bieden een interessante kijk in de keuken van het gericht. De Latijnse en andere lastige onderdelen zijn zo goed als doenlijk uitgeschreven of toegelicht in voetnoten. Al met al geeft dit boek wel voldoende informatie om een beeld te kunnen vormen over de rechtspraak in deze jaren. Opvallend is het gegeven dat criminele zaken, zoals de vele steek- en vechtpartijen soms civiel werden afgedaan met betaling van smartegeld en de medische kosten, of zoals in juli 1744 een zaak van doodslag met een geldboete, idem bij dood door schuld in 1750. Al met al stof genoeg voor nader onderzoek.
Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.
Gerichtssignaat
1741-1797
Dit vijftiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de banken van Kesteren en Zoelen vanaf 1741 tot en met 1797. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Dit gerichtsboek lijkt niet aan te sluiten bij het vorige deel, maar uit de tekst blijkt dat in de ontbrekende jaren geen zittingen zijn gehouden.
De inhoud van dit boek varieert van rechtszaken over geringe bedragen tot en met gevallen van doodslag en moord. Er is dus sprake van civiele en criminele rechtspraak. Er zijn diverse vonnissen opgenomen ten aanzien van de criminele rechtspraak, maar de meeste (grote) criminele zaken werden normaliter in aparte criminele dossiers bewaard. Vanaf 1765 werden de criminele zaken in een apart boek geschreven, het zogenoemde criminele signaat. Toch staan er daarna nog criminele zaken in dit boek, vaak ten dele, of een sententie. Ook de civiele zaken zijn voor een belangrijk deel niet volledig uitgeschreven. Verschillende mondelinge pleidooien werden wel uitgeschreven en bieden een interessante kijk in de keuken van het gericht. De Latijnse en andere lastige onderdelen zijn zo goed als doenlijk uitgeschreven of toegelicht in voetnoten. Al met al geeft dit boek wel voldoende informatie om een beeld te kunnen vormen over de rechtspraak in deze jaren. Opvallend is het gegeven dat criminele zaken, zoals de vele steek- en vechtpartijen soms civiel werden afgedaan met betaling van smartegeld en de medische kosten, of zoals in juli 1744 een zaak van doodslag met een geldboete, idem bij dood door schuld in 1750. Al met al stof genoeg voor nader onderzoek.
Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.
