Ambt Nederbetuwe
Gerichtssignaat
1802-1809
Dit zestiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de banken van Kesteren en Zoelen vanaf 1802 tot en met 1809. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Dit gerichtsboek sluit niet direct aan op het vorige deel. Uit het begin blijkt dat op 8 november 1802 op grond van een besluit van het departementaal bestuur van Gelderland het gericht van het Ambt Nederbetuwe opnieuw werd geïnstitueerd. Opvallend in de Franse tijd is de samenstelling, namelijk bijna geen riddermatigen. Voorwaarde was wel de (oude) gegoedheid van 10.000 gulden en dat men de ouderdom van vijf en twintig jaren had bereikt en met geen van de andere leden tot in de derde graad van bloedverwantschap of zwagerschap bestond.
In de Franse tijd is het gerechtelijk systeem diverse keren veranderd. Dat hield onder meer in dat de ciminele zaken werden overgeheveld naar een Hof van Justitie. Wat resteerde was de behandeling van civielrechtelijke zaken en de uitvoer van allerlei besluiten die door de politieke besturen werden opgelegd. Hierdoor functioneerde het gericht meer als een ambtsbestuur met enkele juridische bevoegdheden. De inhoud van dit boek behelst derhalve de behandeling van civiele zaken en het afhandelen van verzoeken. Het boek is erg onvolledig. Van veel zaken zijn slechts fragmenten of sententies opgenomen. Wel werden de mondelinge pleidooien uitgeschreven. Dit geeft een redelijk inzicht in hoe de rechtspraak in die dagen werkte en op welke bronnen men zich baseerde. In de voetnoten zijn zowel de bronnen als de rechtsgeleerden en hun werken zo veel als doenlijk nader beschreven.
Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.
Gerichtssignaat
1802-1809
Dit zestiende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe binnen de banken van Kesteren en Zoelen vanaf 1802 tot en met 1809. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Dit gerichtsboek sluit niet direct aan op het vorige deel. Uit het begin blijkt dat op 8 november 1802 op grond van een besluit van het departementaal bestuur van Gelderland het gericht van het Ambt Nederbetuwe opnieuw werd geïnstitueerd. Opvallend in de Franse tijd is de samenstelling, namelijk bijna geen riddermatigen. Voorwaarde was wel de (oude) gegoedheid van 10.000 gulden en dat men de ouderdom van vijf en twintig jaren had bereikt en met geen van de andere leden tot in de derde graad van bloedverwantschap of zwagerschap bestond.
In de Franse tijd is het gerechtelijk systeem diverse keren veranderd. Dat hield onder meer in dat de ciminele zaken werden overgeheveld naar een Hof van Justitie. Wat resteerde was de behandeling van civielrechtelijke zaken en de uitvoer van allerlei besluiten die door de politieke besturen werden opgelegd. Hierdoor functioneerde het gericht meer als een ambtsbestuur met enkele juridische bevoegdheden. De inhoud van dit boek behelst derhalve de behandeling van civiele zaken en het afhandelen van verzoeken. Het boek is erg onvolledig. Van veel zaken zijn slechts fragmenten of sententies opgenomen. Wel werden de mondelinge pleidooien uitgeschreven. Dit geeft een redelijk inzicht in hoe de rechtspraak in die dagen werkte en op welke bronnen men zich baseerde. In de voetnoten zijn zowel de bronnen als de rechtsgeleerden en hun werken zo veel als doenlijk nader beschreven.
Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.
