Dagboek houtcentrale Utrecht 1940-1945

‘Dagboeken zijn een heel belangrijke bron voor de geschiedschrijving van de Tweede Wereldoorlog, dat blijkt steeds meer. Voor het Dagboek van de Houtcentrale geldt dat zeker. Het verslag noemt allerlei gebeurtenissen in stad en regio die van historisch belang zijn geweest. Van de bommen op de Biltstraat tot de anti-joodse maatregelen, van de april-meistakingen tot de razzia op mannen van 17 tot 50 jaar, oktober 1944, van Dolle Dinsdag tot de belevenissen van collega’s die in Duitsland te werk gesteld zijn. Het illustreert bovendien de economische ontwikkeling tijdens de oorlog: de eerste anderhalve jaar komt het bedrijf tot aanzienlijke bloei, de omzet schiet zelfs omhoog. Maar gaandeweg valt alles stil, is er steeds minder werk en moeten steeds meer werknemers naar Duitsland.
Misschien wel het meest opvallend aan het Dagboek is de ongekende bureaucratie die eruit blijkt. Zonder twijfel is het verhaal over de extra voedselvoorziening voor het personeel het meest spectaculair in het relaas van Verhoef. De Houtcentrale kende een dubbele boekhouding, waarbij de klanten een deel van hun bestellingen illegaal moesten afrekenen in voedsel, dat vervolgens aan het personeel ten goede kwam.
Het Dagboek is ook nog te beschouwen als een virtuoze balanceer-act van hoofdboekhouder Verhoef. Hij heeft niet alleen de Duitsers om de tuin geleid, maar Verhoef moet ook het eigen bedrijf voor heel veel geld hebben opgelicht.’
Ad van Liempt