Het centrale thema in alle boeken van Alice Miller is dat de kindertijd de sleutel is tot het begrijpen van het handelen van de volwassene. De mens heeft geen destructieve 'aanleg', maar kan door mishandeling en verwaarlozing in zijn kindertijd tot een monster worden gemaakt. Voor begrip van de oorzaak van veel menselijk destructief handelen wordt volgens Miller te vaak vermeden de kindertijd als sleutel te hanteren. Aan de hand van levensbeschrijvingen van Friedrisch Nietzsche, Pablo Picasso, Käthe Kollwitz en Buster Keaton legt zij uit dat niet noodzakelijkerwijs elke mishandeling in de kindertijd van de volwassene een traumatisch figuur maakt. Door steun van buitenaf - de door Miller genoemde 'stille getuige' - hebben de beschreven personen hun ervaringen op kunstzinnige wijze kunnen verwerken. "De gemeden sleutel" is Alice Miller's sterk persoonlijke bijdrage tot het begrijpen van de oorzaken van de menselijke vernietigingsdrang.
