Origineel en wrang

Het derde zusje is het derde deel in de Pieter Vos-reeks van David Hewson. Op Engelstalige sites wordt dit ook wel de Amsterdam-reeks of de Lowlands-reeks genoemd. Op de website van de auteur staat uitleg over zijn keuze voor Amsterdam en hoe zijn vaste personages, inclusief hond Sam, tot stand zijn gekomen. Het karakter van de stad komt aan de orde en ook een interactieve kaart ontbreekt niet. Hewsons feitenkennis is bewonderenswaardig. Hij citeert collega-auteur Terry Pratchett om aan te geven hoe fietsers zich gedragen in Amsterdam: 

'My experience in Amsterdam is that cyclists ride where the hell they like and aim in a state of rage at all pedestrians while ringing their bell loudly, the concept of avoiding people being foreign to them.' 

‘The Amsterdam of Pieter Vos’ is zeer lezenswaardig, vooral voor niet-Nederlandse lezers, maar ook voor wie Amsterdam wél (een beetje) kent.

Kim en Mia Timmers – tweederde van een drieling – zijn op tienjarige leeftijd veroordeeld voor de moord op hun ouders en hun derde zusje Jo. Te jong voor de gevangenis kwamen ze terecht in een gesloten jeugdinrichting op het eiland Marken. Als ze twintig zijn, worden ze vrijgelaten. Dat de meisjes zich niet tot ‘normale’ volwassenen ontwikkeld hebben, spreekt als vanzelf. Op weg naar een doorgangshuis, waar ze moeten gaan wennen aan de huidige maatschappij, het echte leven, gaat het meteen mis. Kim en Mia verdwijnen, een verpleegkundige wordt vermoord teruggevonden. Pieter Vos en zijn team worden op de zaak gezet. Allengs wordt duidelijk dat directie en personeel van de inrichting geheimen hebben, dat er zich in het verleden zaken hebben voorgedaan die het daglicht niet kunnen verdragen. Ook Vos’ chef Frank de Groot lijkt niet zuiver op de graat. En iemand doet zich voor als Jo, het derde zusje, dat dood is. De rechercheurs moeten ongebruikelijke manoeuvres en vreemde capriolen aanwenden om het ingewikkelde web van de waarheid te ontwarren.

Pieter Vos en zijn maatje Laura Bakker zijn het meest in beeld, maar ook voor rechercheur Dirk van der Berg is een voornamere rol weggelegd dan in de voorgaande delen. Er zijn meer verschillen: het verhaal is aanmerkelijk gestructureerder van opbouw (Poppenhuis en Het verkeerde meisje waren enigszins rommelig en verwarrend) en het speelt zich niet in Amsterdam zelf af, maar in de omstreken zoals Broek in Waterland, Marken en Volendam. David Hewson is trefzeker in het schetsen van de dorps- en ons-kent-onssferen. Plattelandsmeisje Bakker is gewend aan een dorpse mentaliteit; zij wordt minder als een buitenstaander beschouwd dan de stadsrechercheurs, die er geen kaas van gegeten hebben hoe ze de mensen hier dienen te benaderen. De vele personages leiden in Het derde zusje niet tot onoverzichtelijkheid, het verhaal is uitstekend te behappen. Mits je oplet, maar dat is geen straf.

Het derde zusje is een trieste geschiedenis, er komen geen vreugdevolle momenten in voor. De ellende stapelt zich op naarmate er meer zicht komt op de ware toedracht van tien jaar geleden, de gebeurtenissen in het heden en de onmiskenbare verbanden daartussen. Pakkend geschreven: Hewson drijft de lezer tot het bittere einde voort. De complexe karakters van Kim en Mia zijn zo goed uitgewerkt door de auteur dat elke handelwijze van de meisjes volstrekt begrijpelijk wordt, hoe wrang soms ook.