Recensie Vaslav

Het opmerkelijke aan de vertelwijze van Arthur Japin vind ik de verschuiving van perspectief. Vanuit de verteller, de hoofdpersoon, worden stukjes beeld aan elkaar gevormd waardoor een legendarisch persoon gestalte krijgt. In De droom van de Leeuw was dit Fellini, in Een schitterend gebrek Cassanova, en hier Vaslav. Iedere keer opnieuw vind ik het aspect van wat voor invloed het gedachtegoed, levensvisie van deze indrukwekkende historische grootheden op de “gewone” hoofdpersoon heeft gehad, die toch dicht bij ons als lezer staat, super fascinerend. Die “tussenbrug” maakt ook dat het anders-vrij-denken van de beroemdheid me aanspreekt en op een intrigerende wijze tot me doordringt.

In Vaslav krijgen we drie vertellers, drie hoofdpersonen, die samen het beeld proberen te bouwen, en waarbij Peter naar mijn gevoel de “tussenbrug” is, het zich meest verplaatst en betrokken voelt bij Vaslav die, als je blik langs de directe hoofdpersonen plaatst, de hoofdpersoon in het andere perspectief vormt.

Met een zekere omzichtigheid wordt in de eerste twee delen een tijdsbeeld geplaatst; omgangsvormen in verschillende werelden ( mensen die tevreden zijn met de realiteit van elke dag, ongeacht de kleine “ruimte” waarbinnen zich die begeeft, en mensen die non-stop bezig zijn realiteit zijn grenzen te laten verschuiven, door dromen te verwezenlijken). Het voelt hier en daar wat traag, maar misschien komt dat door de omzichtige wijze waarin getracht wordt een bepaald niveau aan gevoeligheid te halen.

Dan de stroomversnelling in deel 3 en 4, Romola en Peter. De intrige en de strijd, het liefhebben van een ieder met een eigen agenda , de achtergrond van een oorlog. Zijn zij dan weer de spreekbuizen van Vaslavs visie, in contrast met de punten van egocentrisme in deel 1 en 2?

Het lastige is dat de drie vertellers met hun verhaal , achtergrond en persoonlijke belangen zo ver uiteen liggen, het maakte dat het beeld van Vaslav moeizamer bijeen kwam, ik zelfs nu nog zijn boodschap grondiger wil overdenken, en zelfs vermoed dat ik het boek vanuit dit oogpunt beter een tweede keer kan lezen.

Bij het sluiten van het boek voelde ik me enigszins verdrietig, is dit om het vroegtijdig verloren gaan van een ziel als die van Vaslav, of het venijn hoe uit egocentrisme mensen elkaar tekort te doen, of dat ik stilsta bij mijn eigen wederkerende gedachte dat ook ik uit angst voor verandering binnen de grenzen blijf in plaats van mijn dromen gestalte te geven en te verwezenlijken tot realiteit?