Personages als muziek in de oren

Het nieuwste boek van Rachel Joyce is De Platenzaak, maar veel lezers zullen haar kennen van haar debuutroman De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry, dat in 2012 verscheen. In datzelfde jaar won dit bestsellerdebuut en onderscheiding tijdens de National Book Awards en kreeg een notering op de longlist van de Man Booker Prize.

De platenzaak gaat over een platenzaak in Londen, 1988. De zaak wordt gerund door Frank, die niets wil weten van cassettebandjes of cd’s, hij verkoopt vinyl omdat hij gelooft dat dat is wat mensen nodig hebben. Frank is al eeuwen vrijgezel en dat bevalt hem prima, tot de chique Ilse Brauchmann zijn winkel binnenvalt en even later net zo abrupt weer verdwijnt als dat ze gekomen was. Het vertrek van Ilse heeft grote gevolgen voor Frank en zijn platenwinkel.

Allereerst kun je als lezer niet anders dan verliefd worden op de personages die De Platenzaak tot het sfeervolle verhaal maken dat het is. De bewoners van Unity Street worden door Joyce beschreven alsof het je eigen vreemde maar onmisbare buren zouden kunnen zijn. Met weinig woorden en een beetje muziek weet ze al haar personages het nodige verhaal mee te geven, zonder ze heel uitgebreid of met psychologische diepgang te beschrijven. Door af en toe van perspectief te wisselen in een van de hoofdstukken komen we toch wat meer over hen en hun verhouding tot Frank en zijn platenzaak te weten.

De fijne sfeer en aandoenlijke personages in het boek worden aangevuld door heerlijke muziektips, het boek is ook voorzien van een playlist, en waardevolle inzichten over het luisteren naar muziek en wat dit voor mensen kan betekenen. Geen technische uitleg, geen theoretische muziekgeschiedenis, maar gevoel voor muziek en overeenkomsten tussen luisterervaringen staan centraal. “Jazz ging om de ruimte tussen de noten. Het ging om wat er gebeurde als je luisterde naar de dingen binnen in je. De gaten en de kieren. Want daar speelde het echte leven zich af als je moedig genoeg was om je helemaal over te geven.”

Grootste storende factor in het boek is het taalgebruik en de schrijfstijl en voor een groot gedeelte lijkt dit aan de vertaling te liggen. Veel zinnen zijn zo gekunsteld opgeschreven dat je als lezer even twee keer moet kijken voor je begrijpt waar de auteur heen wil. “Dat neuriede, drie dagen later, de oude mevrouw Roussos in een van de luistercabines met haar witte chihuahua op haar schoot.” Maar de verwarring zit hem niet alleen in de zinsconstructies of foutieve vertalingen: “Haar ouders hadden het niet rijk, […].”, ook wordt de lezer nogal onderschat door zelfs de Engelse titels van muzieknummers ook in vertaling op te nemen en een ‘flashmob’ te laten veranderen in een ‘flitsmenigte’.

Buiten deze storende taalfouten is De Platenzaak zeker de moeite waard om te lezen (wellicht is de Engelse versie in dit geval te prefereren). Het is een heerlijk feelgood-boek vol met muziek, vriendschap en liefde en met zo’n hoopvol verhaal is de lente alvast goed begonnen.