Een diepgravend verhaal

De romans van Donna Tartt (1963) zijn razend populair. Tartt werd geboren in Mississippi en studeerde klassieke talen en filosofie. Op haar negenentwintigste debuteerde ze met haar roman De verborgen geschiedenis. In Nederland werden van dit debuut 700.000 exemplaren verkocht. Voor haar tweede roman, De kleine vriend ontving Tartt de WH Smith Award. Haar meest bekende en in 2019 verfilmde roman Het puttertje verscheen in 2013.

Wanneer de dertienjarige Theo Decker met zijn moeder een museum bezoekt overleeft hij op wonderbaarlijke wijze een aanslag, waarbij hij een klein schilderij meeneemt, het schilderij dat voor zijn moeder zoveel betekende. De vader van Theo is verdwenen en Theo komt terecht bij de rijke familie van klasgenootje Andy. Langzaam slepen de gebeurtenissen en het geheim dat Theo met zich meedraagt hem steeds verder de onderwereld in.

Het puttertje is een lijvige roman die tijdens het lezen op geen enkel punt langdradig wordt. Tartt weet de spanning vast te houden door het verhaal steeds een nieuwe wending te geven waardoor het leven van Theo keer op keer op zijn kop komt te staan. Het is knap hoe Tartt de aftakeling van Theo weet te beschrijven door de ontwikkeling in tijd chronologisch op te bouwen. Van onschuldige en naïeve jongen groeit het hoofdpersonage uit tot een criminele junk, maar zonder zijn goedheid te verliezen en de auteur houdt het geheel, ondanks de onmogelijke snelheid waarmee het leven zich ontwikkelt, geloofwaardig.

“Maar iets waarvan ik echt heel graag wil dat iemand het me uitlegt: stel dat je een hart hebt waarop je niet kunt vertrouwen? Stel dat je hart je om zijn eigen onnavolgbare redenen expres, in een onbeschrijflijk stralende wolk, wegleidt van een gezond leven, huiselijkheid, burgerzin, sterke sociale banden, elke dom aanvaarde deugd, en je in plaats daarvan leidt naar prachtig opvlammend verderf, naar zelfverminking, naar een catastrofe?”

Snelheid en spanning dus, die de lezer keer op keer bij de les houden, maar tegelijk maken de filosofische overdenkingen van Theo - over de kunst, de liefde, het leven, zijn identiteit en de gemaakte keuzes – de roman van Tartt meer dan een spannend verhaal over een kunstroof, schimmige circuits en een aftakelend leven. Deze bespiegelingen maken de roman diepgaander en interessant omdat ze ook de lezer aan het denken zetten over goed en kwaad en alle gradaties daartussen.

De personages van Tartt zijn enorm gelaagd en ze neemt de ruimte om ze uit te werken, elk personage heeft zijn bewonderenswaardige en minder goede kanten en dat maakt ze echter dan echt. Als lezer sluit je Theo, Andy, Boris, Pippa en zelfs Kitsey in je hart, met al hun tekortkomingen. Zij zorgen ervoor dat je jezelf helemaal kunt verliezen in hun lijvige verhaal.

Tartt maakt veel gebruik van verwijzingen naar literatuur, de beeldende kunst en meer populaire cultuur, zowel muziek als film. Samen met de filosofische overpeinzingen geven zij het boek een diepere laag, een laag die voor de oplettende lezer meer dan voer voor herlezing is. Veel redenen dus om dit dikke boek toch eens ter hand te nemen en een kans te geven.