Gedachtespiralen en een poging tot detective

‘Schildpadden tot in het oneindige’, het nieuwe boek van John Green, verschijnt bijna zes jaar na zijn verfilmde bestseller ‘Een weeffout in onze sterren’ en dus zijn de verwachtingen hooggespannen. Ook omdat Green, in 2014 door TIMES Magazine uitgeroepen tot een van de 100 meest invloedrijke personen ter wereld, in dit boek schrijft over een personage met een dwangstoornis, iets waar hij zelf al zijn hele leven mee worstelt.

Een persoonlijk boek dus, maar ook een boek waarin, zoals ook bij zijn andere werken, openlijk gesproken wordt over zaken die helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn om over te spreken, zeker niet voor jongeren. Hoofdpersonage Aza komt in haar zoektocht naar een voortvluchtige miljardair, tijdens het lezen van de Star Wars-fanfictie van haar beste vriendin en tijdens de ontmoetingen met de steeds leuker wordende Davis, keer op keer vast te zitten in de verstikkende spiraal van haar eigen dwanggedachten: “Wat het met zo’n spiraal is: er komt nooit echt een eind aan. Hij wordt alleen steeds nauwer, tot in het oneindige.”

Green maakt dingen bespreekbaar en neemt zijn personages ten alle tijden serieus, maar weet zijn boek ook luchtig en vol humor te houden. ‘Schildpadden tot in het oneindige’ wordt op geen enkel moment ingewikkeld filosofisch (hoewel de titel wellicht anders zou kunnen doen vermoeden) of zwaar melancholisch. Door de simpele schrijfstijl van Green is de materie voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk en dat is waarschijnlijk waarom zijn werk veel jongeren aanspreekt.

Het boek staat vol met verwijzingen naar andere werken en citaten uit de literatuur, maar Green neemt zijn lezer aan de hand en vermeld bij elk citaat netjes de betreffende auteur. Ook denkt Aza wel eens dat ze fictief is omdat ze haar eigen denken en handelen niet onder controle heeft, zoals Molly Bloom in James Joyce’s Ulysses. Deze literaire invalshoek contrasteert een beetje met het detectiveverhaal dat Green probeert te verwerken in zijn verhaal.

De verhaallijn over de zoektocht naar de voortvluchtige miljardair is waar het hele boek me begint, het is de trigger die het verhaal doet ontstaan, maar vervolgens is ‘Schildpadden tot in het oneindige’ allesbehalve een detective. Langzaam lijkt de zoektocht een zijspoor te worden en daarmee komt het hele verhaal net niet uit de verf. Wat de drijvende kracht achter de personages en de gebeurtenissen had moeten zijn blijft nu een beetje achter. Greens personages ontwikkelen zich sneller dan het verhaal om hen heen.

Hulde echter, ondanks de mislukte detectivelijn, voor het nieuwe boek van John Green. De lezer sluit buitenbeentjes Aza en Davis zonder problemen in zijn hart en het boek opent de dialoog over dwangstoornissen, precies zoals ‘Een weeffout in onze sterren’ de dialoog over kanker opende. Green laat zien dat heftige thema’s ook geschikt kunnen zijn voor jongeren, als je de serieuze kant ervan af en toe maar weet te relativeren.