Een uniek inkijkje in een omvangrijk oeuvre

Studenten van de masteropleiding Redacteur/editor aan de Universiteit van Amsterdam houden zich bezig met het schrijf- en uitgeefproces van boeken. In ‘Wat ik maak, dat ben ik’ houden zij zich specifiek bezig met het schrijf- en uitgeefproces van de werken van Harry Mulisch. De bundel werd in opdracht van Marita Mathijsen door de studenten gemaakt. Samen met Arnold Heumakers en Robbert Ammerlaan beheert Mathijsen de literaire nalatenschap van Mulisch. 

En die nalatenschap is groot. Het bevat namelijk niet alleen het oeuvre van de Nederlandse schrijver zoals de lezers dat kennen, maar ook een schat aan informatie in de vorm van aantekeningen, manuscripten en typoscripten. Een zeer geschikte verzameling om studenten op los te laten die geïnteresseerd zijn in het boekenvak. 

‘Wat er ook bij de productie van een boek kwam kijken, Mulisch bemoeide zich overal mee.’ 

Bovenstaande blijkt zeker uit alle bijdragen die samen de bundel ‘Wat ik maak, dat ben ik’ vormen. De verschillende hoofdstukken zijn zeer divers: zo stellen ze allemaal een ander werk van Mulisch centraal en zoomen daarbij onder andere in op het schrijfproces van de auteur, de grens tussen fictie en non-fictie, de invloed van een literair redacteur, intertekstualiteit, thema’s, poëtica, symbolische productie en marketing. Dit alles geeft de lezer een volledig beeld van het literaire werk van Mulisch en alles wat daaromheen van belang was en is. 

De bundel is zeer geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in het werk van Mulisch, maar ook zonder de kennis van zijn oeuvre is het geheel goed leesbaar. De hoofdstukken zijn kort en de door de studenten gebruikte theorieën worden heel begrijpelijk toegelicht, maar blijven daarmee soms ook wat te simpel of ongenuanceerd. Als wetenschappelijke bundel overtuigt het boek daarom niet, en ook de kwaliteit van de verschillende hoofdstukken ligt daarvoor te ver uiteen. Er mist een concluderend hoofdstuk om de bijdragen aan elkaar te knopen en de opvallendste – overeenkomstige – bevindingen voor de lezer op een rij te zetten. 

Elk afzonderlijk hoofdstuk zou als opzet voor een diepgaander en groter onderzoek kunnen dienen en dat maakt de bundel waardevol. Ook geeft het geheel aan bijdragen, aangevuld met de interviews met Arnold Heumakers en Robbert Ammerlaan, een bijzonder inkijkje, zonder dat de lezer daarvoor veel nodig heeft. Sterker nog, het lezen van de bijdragen maakt juist nieuwsgierig naar nog ongelezen werk van Mulisch. De achtergrond helpt bij het begrijpen en duiden van het literaire werk. 

Een mooie opstap dus, die de lezer onderdompelt in het oeuvre en leven van een van Nederlands grootste schrijvers, en nieuwsgierig maakt naar meer.