Verschillende soorten liefde

Wanneer Raymond Vernon, een gerenommeerd professor Duitse cultuurgeschiedenis, overlijdt, blijkt dat hij veel invloed had op het leven van andere mensen. Zijn dochter Elisabeth is genoodzaakt om zijn huis leeg te maken ondanks de slechte band met haar vader. Dan op een dag ontvangt ze een brief van een zekere Anna, waardoor Elisabeth bepaalde gebeurtenissen in haar leven beter gaat begrijpen.

Mening:

Alicja Gescinska heeft het in dit boek over een universeel thema, de liefde. Liefde op verschillende manieren: de moeilijke relatie tussen vader en dochter en de relatie tussen een oudere professor en een jong meisje. Het verhaal wordt vanuit twee perspectieven verteld. Enerzijds is er het verhaal over Elisabeth en haar vader, waar we Elisabeths moeilijke relatie met haar vader leren kennen en anderzijds is er het perspectief van Anna, die vertelt welke invloed professor Vernon op haar had. Op het einde komen de twee verhalen samen en blijkt dat als de omstandigheden anders waren geweest, het verhaal anders zou zijn gelopen.

Het verhaal bevat zeer mooie zinswendingen en taalgebruik. Zo heb ik toch een aantal mooie, filosofisch getinte citaten kunnen onderstrepen, die ik jullie niet wil ontnemen:

Van tijd tot tijd keek ik naar mijn horloge, verbaasd over hoe onrechtvaardig snel de ene minuut na de andere verstreek. Het had eigenlijk niets met onrechtvaardigheid te maken. Meestal staan van niet stil bij de tijd die verstrijkt. Dat zou onleefbaar zijn: je bewust zijn van elke seconde die verstrijkt. Pas wanneer er te veel of te weinig van overblijft, staan we stil bij de tijd en komt ze ons meedogenloos over. Maar de tijd is meedogenloos noch meelevend. Rechtvaardig noch onrechtvaardig. Al lijkt het dat ze er soms te snel en soms te traag voorbijgaat, is er niets zo betrouwbaar als de tijd, die onverstoorbaar en volgens een vast ritme wegglijdt en voor altijd in de muil verdwijnt van dat wat we het verleden noemen.

~

Liefde is als het leven - louter langer

~

Gedachten als deze maken het nog moeilijker om in slaap te vallen. Hoe kan de liefde nu langer dan een mensenleven duren? Je moet toch leven om lief te hebben, en is de liefde dan niet net zo begrensd als het leven zelf? En naast begrensd is die liefde ook beperkt, want je hebt liefhebben en liefhebben. Je kat heb je op een andere manier lief dan je dochter. Of soms kan je iemand haten juist omdat je hem liefhebt. In haar praktijk ziet Elisabeth het vaak, mensen gaan dikwijls gebukt onder de slechte gevoelens die ze koesteren voor de mensen die ze liefhebben. Het laat haar altijd onbeslist achter: hebben ze nu lief of niet? De vraag die ze zich ook stelde als ze haar moeder over haar vader hoorde praten. Kwam haar woede nu voort uit haat of uit liefde? Haar ingehouden tranen vorige week nog, nadat ze kalkoen met veenbessensaus gegeten hadden, kwamen die voort uit jaren van opgekropte haat en het gevoel van vernedering dat haar na de scheiding was blijven achtervolgen, of uit de restanten van liefde die ze nog voor Ray voelde en uit verdriet dat hij er niet meer was? Is dat het langer dan het leven liefhebben, dat mensen na je dood nog van je blijven houden? Maar dan hangt dat liefhebben nog altijd af van degene die leeft, dus in zekere zin is de liefde niet langer dan het leven, maar even lang als het leven van de langstlevende die liefheeft... De gedachten die haar aanvankelijk uit haar slaap hielden, putten Elisabeth zo uit dat ze uiteindelijk in slaap valt.

~

'Ray, wat gebeurt er?'
'Wat bedoel je?'
'Dit tussen ons. Ik weet het niet. Ik voel me niet goed bij de gedachte jouw minnares te zijn. Dat voelt fout, maar dicht bij jou zijn voelt goed. Ik wil dit wel, en tegelijk wil ik dit helemaal niet.'
'Je bent geen minnares. Je bent...' hij zocht naar een woord, maar vond niet meteen iets '...veel belangrijker dan dat.'
'Wat is dit dan dat we hebben?'
'Ik probeer het niet te benoemen.'
'Ik wil dat je het benoemt. Als je het niet kan benoemen, kan je het toch ook niet begrijpen. En wat je niet begrijpt, kan je niet ten volle beminnen.'
'Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat ik niet wil dat het ophoudt. Met elke seconde tikt ons samenzijn weg.'
'Maar wat is de definitie van ons samenzijn?'
'Bij jou heb ik het gevoel dat ik mezelf kan zijn, dat ik niet iets hoef te zijn. Dat is een uitzonderlijk iets.'
'Ik zou het gewoon willen weten... Wat is het, naast uitzonderlijk? Ik zou er woorden voor willen hebben. Een betekenis.'
'Misschien moet je aanvaarden dat er geen categorie bestaat waarin je ons kan onderbrengen. Vraag me niet om een Linnaeus van de liefde te zijn - dat kan niet. Ik denk niet dat je de liefde kan classificeren als planten.'
'Dus je zou het liefde noemen?'
'Een soort van liefde. Dat is het vast. Waarschijnlijk.'

~

Ik ben aan je blijven denken. Misschien zelfs van je blijven houden. Maar wat is dat, houden van? Wat is dat, liefde? De liefde doet ons voortdurend tekort. Of zijn wij het, doen wij de liefde tekort, weegt ze te zwaar op de frêle schouders van het menselijk hart?

Kan liefde zo onsuccesvol als de onze zijn en toch nog oprecht? Al gaan geliefden verloren, de liefde niet. Soms wil ik dat geloven, al heb ik het tegendeel ervaren en zien gebeuren. Al te vaak slaan de golven van de liefde stuk op de golfbrekers van de werkelijkheid.

[...]

De tijd heelt alle wonden, zo wordt gezegd, maar dat is niet waar. Althans, niet altijd. Althans, niet helemaal. Althans, niet altijd goed. De tijd heeft littekenweefsel over mijn hart gevormd. Het is een andere pijn, een ander verdriet. Een mens verhuist in de tijd, weg van de kern van zijn droefenis, naar de periferie van de pijn, naar de leegte van het gemis. Missen is de voorstad van verdriet. Daar woon ik.