Iris: "Ik houd niet van stilte"

Hoofdpersoon in de “literaire” thriller “Reflex” van de Franse schrijfster Maud Mayeras is Iris Baudry, een stotterende politiefotografe. Zij legt op de plaats delict alles rond het misdrijf minutieus vast met haar camera. Als Iris opdracht krijgt haar werk te doen na de vondst van een vermoord jongetje bij spoor 11 van het station, krijgt zij een déja-vu. Haar zoon Swan is naar haar vaste overtuiging elf jaar daarvoor op identieke wijze vermoord. Inspecteur Ian Reiss tracht haar van het tegendeel te overtuigen doch het beeld blijft Iris achtervolgen.
De moeder van Iris is dement en verblijft in verpleeghuis Bellevue. Zij blijkt een duister verleden te hebben en dat niet alleen ten opzichte van haar dochter.

In een tweede lijn gaat het verhaal terug in de geschiedenis, in eerste instantie naar het jaar 1919 waarin Julie Carville wordt verkracht en zwanger raakt. Haar dochter krijgt later zelf een zoon genaamd Henri Witkin.
Het verhaal komt rustig op gang. Heden en verleden wisselen elkaar op aangename wijze af. Er komen enkele bijzondere karakters op het toneel van wie de buurvrouw van moeder Baudry, Jackie Philco, de meest opvallende is.
Gaandeweg raakt het verhaal in een stroomversnelling die de vorm van een draaikolk aanneemt als er vele moorden gepleegd worden waarbij weerzinwekkende details niet worden geschuwd.
De meeste hoofdstukken uit de flashbacks dragen dezelfde titel, t.w. “Stilte”, gevolgd door een tijdbepaling.
Opvallend is dat het eerste hoofdstuk van het boek dat zich in het heden afspeelt, begint met de zin “Ik houd niet van stilte, die roept nare gedachten op.” Daarmee is er een veelzeggend verband gelegd.
Veel van de hoofdstukken die zich in de tegenwoordige tijd afspelen, beginnen met de zinsnede “Ik houd niet van…” waarbij het dan steeds over een ander onderwerp gaat. Deze opbouw geeft het verhaal een donker karakter en roept bij de lezer een gevoel van beklemming op. Iris heeft een problematisch leven, zoveel is direct duidelijk.

Het taalgebruik van Mayeras is veelal helder en ook foutloos. Een enkele keer is sprake van onnodig grof taalgebruik als er op blz. 56 te lezen is:

“Ik weet het niet, en eerlijk gezegd kan het me ook geen ruk schelen.”

De schrijfster verliest zich echter af en toe in tamelijk gewrongen metaforen.
Enkele voorbeelden:

“Het hout kraakt onder mijn blote voeten, lauw en zacht als een door de zon gebruinde huid.” (blz. 92)
“Het zweet dat over mijn rug loopt, duidt op een lichte temperatuursverandering.” (blz. 92)
“De stank van vochtige bladeren kleeft aan mijn lijf, als een laag levenloze, rottende schubben die rauw op mijn rug, armen en wangen is geprikt.” (blz. 204)

In hoeverre deze zinsneden inhoudelijk zijn beïnvloed door de vertaalsters is niet duidelijk.
Van een zodanig taalgebruik zijn lezers niet altijd gecharmeerd, en terecht. De kracht van een thriller schuilt niet alleen in een goede en verrassende plot maar ook in gepolijst taalgebruik waarbij scherpe beelden worden neergezet met heldere taal in bij voorkeur korte krachtige zinnen.

Maud Mayeras heeft met “Reflex” een spannende thriller geschreven die voor lezers, die beschrijvingen van gruwelijkheden bij moorden niet uit de weg gaan, aantrekkelijk leesvoer vormt. De plot van het verhaal is bepaaldelijk origineel.
De hier en daar moeizame metaforen doen wel af aan het eindoordeel. Lezers die daar minder gevoelig voor zijn, moeten zich daardoor niet laten (af)leiden.

Het boek krijgt drie sterren.