Het Juvenalis Dilemma

'Quis custodies ipsos custodiet?'- 'Wie bewaakt de bewakers?'
Een quote uit de satiren van Juvenalis en belangrijk in Dan Brown's eerste roman 'Het Juvenalis Dilemma'. Het boek is geschreven in 1998. Later gooit hij het over een andere boeg met zijn bestseller 'The Da Vinci Code'. Dan Brown schrijft in het genre thrillerfictie en fact fiction. Fact fiction is een genre waarbij een verzonnen verhaal zich afspeelt tegen een historische achtergrond.

De quote verwijst naar TRANSLTR en de NSA. De NSA heeft een supercomputer ontwikkeld waarmee ze elke mail, elk telefoongesprek,... kunnen onderscheppen en decoderen. Maar wie houdt diegenen in de gaten die al deze informatie tot beschikking heeft? Is er nog wel enige privacy?

Het motto van de NSA is : Alles is mogelijk. Het onmogelijke kost alleen wat meer tijd. Met deze instelling hebben ze TRANSLTR gebouwd, omdat de codes waarmee de mails gecodeerd waren steeds langer en moeilijker werden. Een voormalig lid van de NSA, Ensei Tankado, was het er niet mee eens dat deze computer een onafhankelijk opererend decoderingsmachine zou worden. Als wraak schreef hij een algoritme met een roterende klare tekst, dit wil zeggen dat het niet te kraken is. Dit druist in tegen de wet van Bergofsky, die zegt dat elke code te kraken is.

Er volgt een helse zoektocht naar de sleutel waarmee dit algoritme kan uitgeschakeld worden. De NSA denkt dat de ring die Tankado op het moment van zijn dood de sleutel is. In de ring staat bovenstaande quote, waarmee Tankado wil aantonen dat ook de NSA niet alles mag doorzoeken. Want niemand houdt hen in de gaten. Als de sleutel niet gevonden wordt, wordt de hele databank van de NSA voor iedereen toegankelijk.
Het verhaal is geïnspireerd op een FBI onderzoek op de campus van Philips Exeter Acedemy, waar Brown doceerde voor hij schrijver werd. Het onderzoek kwam er vanwege een bedreiging voor de nationale veiligheid, net zoals het algoritme een bedreiging is. Twee studenten hadden een e-mail verstuurd waarin stond dat de president de kogel verdiende.
Het verhaal is goed opgebouwd en zit vol spanning. Brown is een kei in het misleiden van de lezer. Hij geeft aanwijzingen die leiden tot 'de slechterik', maar brengt jou hiermee op het verkeerde spoor. Het zijn niet deze aanwijzingen die je moet volgen maar eerder diegenen die verborgen zijn. Deze ontdek je pas na een tweede keer het boek gelezen te hebben. Het boek is zodanig geschreven dat je erin getrokken wordt, hierdoor blijf je lezen.
Je krijgt een overstelpende hoeveelheid techniek en cryptologische begrippen te verwerken. Sommige worden uitgelegd en anderen weer niet, hierdoor is het soms moeilijk de dialogen te volgen.
Het Juvenalis Dilemma zet je aan het denken, zeker in deze tijd. Wie bewaakt de bewakers? Met andere woorden, hoe ver mag een regering gaan met het lezen van e-mails van de burgers voor hun veiligheid? Mogen ze alles lezen? Of heeft onze privacy nog enige waarde? Dit is nog maar een deel van de vragen dat het boek oproept bij jezelf. Volgens mij wilt Brown hiermee een taboe doorbreken, dat we altijd in de gaten worden gehouden.
Het verrassend geschreven, want elke keer als je denkt dat je begrijpt hoe het verhaal in elkaar zit, komt er een wending. Dit maakt het ook wel moeilijker om te volgen. Het wordt nog spannender doordat er een wisselend perspectief inzit. Aan de ene kant heb je Suzan Fletcher, hoofd Cryptologie die in Crypto probeert te achterhalen wie de vennoot van Tankado is. Aan de andere kant heb je David Becker, de verloofde van Suzan en leraar die probeert in Spanje de ring van Tankado terug te vinden. Het voordeel aan deze wisselende perspectieven is dat wanneer er iets spannends gebeurt je kan overschakelen, waardoor de lezer nog één of meerdere hoofdstukken moet wachten.
Er zaten sommigen niet reële stukken tussen die wel een afknapper waren. De hoofdpersonages ontsnappen nogal vaak aan hun dood. Suzan overleeft de ontploffing van TRANSLTR en David overleeft meerdere keren een aanslag van een huurmoordenaar.
Een leuk extraatje is de code achteraan in het boek. De cijfertjes verwijzen naar de hoofdstukken van het boek. Als je alle cijfers vervangt door de eerste letters van de hoofdstukken krijg je de tekst : 'erperdjlwteeoogt'. Deze kan je ontcijferen door de Caesarcodering te gebruiken. Je schrijft de letters in een 4x4 vierkant en dan lees je ze van boven naar beneden. Dan staat er: "Er wordt op je gelet." De code in het Engels is leuker en meer beangstigend. Dan staat er "We are watching you." Een knipoog naar Big Brother.
Kortom, het is een spannend en verrassend boek. Het zit vol met wendingen die je niet verwacht. Er zit een mooi liefdesverhaal in geweven. Op sommige momenten is het niet realistisch en je moet toch enige kennis van computers hebben om het fatsoenlijk te kunnen volgen. Al bij al, een aanrader.