Een boek met een missie

Doelwit  is al weer de vijfde thriller van Linda Jansma, die eigenlijk al schrijft vanaf haar kinderjaren. Haar eerste manuscript stuurde ze op twaalfjarige leeftijd naar een uitgeverij en ondanks dat het niet werd uitgegeven, waren de reacties positief. Mede hierdoor ging zij verder met schrijven. Na het behalen van een vijfde plaats bij een schrijfwedstrijd in 2009, debuteerde zij in 2010 met Caleidoscoop. In 2012 verschenen Tweestrijd  en Houvast. In 2013 werd Schuilplaats  uitgegeven. Met deze boeken wist zij ook diverse prijzen in de wacht te slepen.
 
2008. Leila (17) heeft een oogje op Thomas die bij haar op school zit. Maar aangezien zij al ‘beloofd’ is aan iemand anders, kan zij niet met hem omgaan. Zij wendt zich tot Judi, vertrouwenspersoon op school, en vertelt haar dat ze bang is. Haar oudste broer, Tarik, houdt haar constant in de gaten en haalt haar elke dag van school. Op het moment dat Leila Judi vertelt dat ze zwanger is, stapelen de problemen zich op en is er geen andere uitweg dan te vluchten. Leila en Judi vertrekken uit ’s-Heerenberg en gaan naar Amsterdam. Daar wanen ze zich veilig…
2012. Judi wordt ’s nachts op haar woonboot aangevallen en bijna vermoord. Zij herkent de dader: Tarik, de broer van Leila. Hij weet te ontkomen, maar twee dagen later wordt Leila aangevallen en Cem, haar zoontje, is spoorloos verdwenen. Omdat ze vindt dat de politie te weinig doet, gaat Judi zelf op onderzoek uit. Ze krijgt hulp en steun van Ben, een rechercheur die ook geholpen heeft bij hun vlucht, maar dat neemt niet weg dat zich genoeg hachelijke situaties voordoen, waar Judi zich ternauwernood uit weet te redden.

Doelwit heeft drie verhaallijnen:
•    De periode vanaf 11 april 2008: de periode vóór de vlucht van Leila en Judi;
•    De periode vanaf 17 augustus 2012, die begint bij de aanval van Tarik op Judi in Amsterdam;
•    De gedachten (veelal gecursiveerd) van Leila.
Elk hoofdstuk wordt er geswitcht tussen 2008 en 2012. Niet dat het verhaal daardoor niet te volgen is (de hoofdstukken zijn betrekkelijk kort), maar als lezer moet je wel elke keer weer schakelen. De dingen die zich hebben voorgedaan vanaf 2008 kom je dan ook maar stukje bij beetje te weten. Hoe alles precies zit wordt daardoor pas aan het einde van het boek duidelijk.

Als het boek eenmaal uit is overheerst het gevoel dat je ‘iets’ gemist hebt. Wellicht de spanning, die soms onderhuids aanwezig is, maar niet dusdanig dat het je blijvend pakt. Het is lastig de aandacht erbij te houden, wellicht mede door de gedetailleerd beschreven en zich herhalende situaties. Dat het verhaal gebaseerd is op de realiteit maakt dat je kunt meeleven met de hoofdpersonen en dat je je wellicht kunt verbazen over het feit dat dit soort zaken ook nu nog voorkomen. Iedereen heeft uiteraard weleens gehoord van ‘eerwraak’, maar daar blijft het voor de meesten (gelukkig) bij. Dat iemand uit een Jezidi-familie zich aan de regels moet houden om de eer van de familie niet te schaden, of anders gestraft kan worden (zelfs gedood), is behoorlijk heftig. Het verhaal heeft enerzijds een verrassende ontknoping, anderzijds is er sprake van een open einde, wat lezers met de nodige vragen achterlaat.

Doelwit  is een boek met een missie: de lezers proberen duidelijk te maken hoe andere culturen leven en wat hun gebruiken zijn. Jansma weet de verschillen in levensstijl en opvattingen mooi te schetsen. Daarom is het jammer dat sommige passages niet echt realistisch overkomen (een kat overmeestert een potentiële moordenaar, Judi die inbreekt in het huis van de ouders van Leila). De potentie van het verhaal wordt op die manier, én door de vaak onnodig spanning onderbrekende passages, helaas weer tenietgedaan.