Alles wat we waren en altijd zullen zijn

Negentig jaar is Louise en bezig om te verdwijnen. Eigenlijk doet ze dat al haar hele leven, maar nu werkt ze bewust toe naar een einde. Ze woont al een jaar of zeven in een verpleegtehuis, waar ze ervoor zorgde dat ze binnen twee dagen een eigen kamer had. Dan is verdwijnen nog een kwestie van tijd. Door te doen alsof ze doof en dement is, weet ze de communicatie te verstoren en zorgt ze ervoor dat ze veel alleen wordt gelaten. Voor haar omgeving is ze al weg naar een oord waar niemand haar meer kan bereiken.

Op een dag ontvangt ze een pakketje van een onbekende afzender. Het blijken haar dagboeken te zijn. Ze laat ze weggooien, maar al snel duiken de boeken weer op. Ze beseft dat ze niet langer aan haar verleden kan ontkomen en besluit dat verpleger Fabio de boeken voor moet lezen. Stukje bij beetje beleeft ze haar verloren liefdes, de vreselijke gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog en andere zaken die ze liever zou vergeten, opnieuw.

Voor wie ik heb liefgehad van Marcel Vaarmeijer is een roman over de kracht van herinneringen. Herinneringen die soms zo sterk zijn, dat je ze niet eens weg kunt duwen, ook al zou je dat graag willen. Herinneringen die je vormen tot wie je uiteindelijk bent. Herinneringen die je het zicht op de realiteit ontnemen. Herinneringen die ervoor zorgen dat je nooit echt gelukkig bent. Herinneringen die je zelf inkleurt, maar die bij een ander een hele andere kleur blijken te hebben.

Met Voor wie ik heb liefgehad heeft Vaarmeijer een meeslepend verhaal geschreven. Een boek dat je in één ruk uitleest, omdat het je pakt. Dagboekfragmenten worden aangevuld met herinneringen van Louise en afgewisseld met scènes uit het heden. Vermakelijk zijn de gedeeltes waarin Louise in het tehuis alles naar haar hand probeert te zetten en soms ronduit aan het muiten slaat. De humor die ze heeft is geweldig. De setting doet denken aan Pogingen iets van het leven te maken van Hendrik Groen, maar daar houdt dan ook iedere overeenkomst op.

Voor wie ik heb liefgehad is het eerste deel van een romanserie die gebaseerd is op het leven van de moeder van auteur Marcel Vaarmeijer. Vaarmeijer schreef eerder De gloriedagen van Walter Gom. Stilistisch is Voor wie ik heb liefgehad een sterk boek. Prachtige zinnen zorgen ervoor dat de inhoud de lezer raakt. 'Alles waarvan ik hield, alles wat me blij maakte, alles waaraan ik me hechtte, vroeg of laat zou het als onkruid uit mijn leven worden gerukt.' Het contrast met de 'gesproken' taal en het gedrag van Louise is groot en dat maakt dat het verhaal vlot leest en dat Louise een interessant personage wordt, voor wie je uiteindelijk begrip en sympathie krijgt.

Dat herinneringen gekleurd zijn, wordt duidelijk als zoon Oscar het heft in handen neemt. Louise beweert dat ze vijfenveertig jaar voor haar zoon heeft geleefd, dat ze 'zijn bootje' was waarin hij blij en zorgeloos kon opgroeien. Oscar ziet dat heel anders: 'Ik was toch je bootje? Ik was toch de jongen die zijn bezopen moeder van het verdwijnen moest afhouden?' 'Ik was je bootje, ik heb je in leven gehouden.' Het verhaal krijgt hierdoor diepgang en het zorgt ervoor dat Louise een personage wordt dat boeit. Aan de ene kant ontwapenend, vertederend en lief, maar aan de andere kant onvoorspelbaar, manipulatief en bij vlagen respectloos.

Jammer genoeg doet een aantal ongeloofwaardige gebeurtenissen afbreuk aan het verhaal. Een oude vrouw die als een Benidorm Bastard auto's vernielt, een arts aanklaagt wegens privacyschending en seksueel misbruik en een verpleegkundige laat arresteren is simpelweg over de top. Dat gelooft geen lezer.

Ondanks het minpuntje is Voor wie ik heb liefgehad een prachtig boek en de verwachtingen voor het vervolg zijn dus hooggespannen. Vaarmeijer heeft de lat voor zichzelf hoog gelegd; nu hopen dat hij het kan waarmaken.