Appetijtelijk, maar minder gezouten dan The Hunger Games

Grappig genoeg – en helemaal conform het gedachtegoed van dit Young Adult boek Inwijding-levert het bespreken ervan meteen al een gewetensconflict op. Is het eerlijk om dit waarschijnlijk eerste deel van een post-apocalyptische serie te vergelijken met de wereldwijd populaire serie De Hongerspelen? Met de verfilmingen volop aan de gang kun je er moeilijk om heen. Bovendien doet de uitgever het zelf ook.

Overeenkomsten zijn er dan ook te over. Auteur Veronica Roth laat haar hoofdpersoon –Tris van 16 jaar- leven in een dystopie. Door eigen keuze belandt Tris in een onzekere situatie waarin zij middels extreme proeven zichzelf moet zien te bewijzen- en bovenal moet overleven. Een love-interest ontbreekt evenmin en ook hier rijst de vraag, helpt hij haar of is alles maar spel?

Tot zover de globale overeenkomsten. De wereld van Tris is opgedeeld in zogeheten facties. Géén democratie meer, want die leidt enkel tot chaos: de mensen zijn verdeeld in de samenlevingen Vriendschap (anti-agressie), Eruditie (anti- onwetendheid), Oprechtheid (anti-oneerlijkheid), Zelfverloochening (anti-egoïsme) en Onverschrokkenheid (anti- lafheid). Op 16jarige leeftijd krijgt iedereen een karaktertest om daarna definitief te kiezen voor de factie waar ze denken het best bij te passen. De belangrijkste keuze van hun leven, want zogenaamde ‘overstappers’ verliezen contact met hun ouders, vrienden en alles uit hun oude leventje.

Voor Tris wordt het allemaal nog een paar graadjes heftiger. Als Zelfverloochenaar stapt zij over naar de Onverschrokkenen. Een grotere verandering is eigenlijk niet mogelijk: van bescheiden zichzelf wegcijferend grijs muisje moet zij naar stoere onverzettelijke leeuw transformeren. Behalve de uiterst gevaarlijke proeven die zij voor de Inwijding in een groep vol rivalen moet afleggen, bedreigt haar een groot geheim. Uit haar karaktertest is namelijk gebleken dat zij Afwijkend is. Er is uit haar test niet één overheersende karaktertrek naar voren gekomen, maar wel liefst drie van de vijf. En Afwijkenden ‘bestaan niet’, die hebben de neiging stilletjes te verdwijnen.

In de gaten gehouden van alle kanten en –letterlijk- strijdend voor een nieuw bestaan worstelt Tris met haar innerlijke gevoelens. In een wereld waarin normen en waarden per factie – en dus over all- zo door elkaar gehusseld zijn, is het voor Tris moeilijk te besluiten wat uiteindelijk juist en onjuist is. Wat laf is, of juist moedig. Wat wijs of onverstandig is. Wat egoïstisch of edelmoedig.

Uitvergroot een worsteling met dilemma’s waarin adolescenten zich zeker zullen herkennen. Al ligt het “ge-waarom” er soms wel erg dik boven op en wordt ook menig open deur opengetrapt. Want uiteraard ontstaat er reuring in de gevestigde orden. De conclusie dat de Mens meer is - en meer móet zijn- dan één eigenschap alleen voel je van begin af aan je theewater. Het loflied op moed in al zijn grote maar vóóral ook kleine daden is een bevestiging van wat de meeste (niet You Tube-psychotische) adolescenten vanzelf toch wel al aanvoelen.

Inwijding is ondanks dit gefilosofeer een spannend verhaal met veel actie. De wereld van Tris is sinister en vreemd, haar avonturen groots en omgang met vrienden grappig en sympathiek. Toch draait het minder om actie en is het ook niet zo filmisch en thrilling geschreven als –excuses voor opnieuw de vergelijking- de Hongerspelen. De overeenkomsten zijn wel zodanig groot dat het verantwoord is om te stellen dat Inwijding weliswaar eveneens erg appetijtelijk, maar dan toch beduidend minder gezouten is.

Aanrader als aperitief of voor wie hongerig is naar méér in dit genre.