Of hoe de Duitsers uiteindelijk toch wonnen...

3 of 4 sterren... het was een moeilijke.
Stilistisch gezien vond ik het boek een beetje balanceren op een slappe koord. Enerzijds was er de veelal spreektalige, informele taal van Wilfried, anderzijds waren er de vaak ietwat enigmatische overpeinzingen die ik soms meerdere keren moest lezen vooral ik zelfs nog maar de structuur begreep. Ook inhoudelijk vond ik het net iets te mager, of beter gezegd, een beetje te veel van hetzelfde. Wat meer variatie in de gezichtspunten had er - voor mij althans - de vaart iets meer ingehouden.
Waarom dan toch 4 sterren?
Wel, omdat het boek het onderwerp van goed of slecht in de tweede Wereldoorlog op een heel menselijke manier brengt. De meesten durfden wellicht niet heel openlijk een kant kiezen uit vrees voor welke vergelding dan ook. De tweestrijd bij Wilfried, het van twee walletjes eten, het nu eens geliefd dan weer gehaat worden (door beide kampen overigens), de voortdurende onduidelijkheid, het heen-en-weer geslingerd worden en uiteindelijk terechtkomen in een onmogelijke spreidstand die leidt tot een onbesuisde daad die verregaande repercussies heeft tot op het einde van zijn leven (en veel zwaardere dan op het moment zelf). Of hoe de Duitsers op het einde toch weer wonnen...
Jeroen Olyslaegers is er geweldig goed in geslaagd om dit gevoel bij mij over te brengen. Ik heb het boek vaak terzijde gelegd om alles goed te laten doordringen voordat ik verder las, en die ervaring verklaart dat ik er toch erg van heb genoten.