Alles wat gebeurt als het leven even stil staat...

Aftellen, de vertaling van Marking Time van Elizabeth Jane Howard (1923), is het tweede boek in de Cazalet-kronieken, waarvan een viertal boeken een decennium beschrijft van 1937 tot en met 1947, terwijl het vijfde boek zich jaren later, in de jaren vijftig, afspeelt. Howard’s eerste roman, The Beautiful Visit, won de John Llewellyn Rhys memorial prize. De kronieken schreef ze grotendeels pas in de jaren negentig van de vorige eeuw, waarbij het laatste boek verscheen in 2013, een jaar voor haar overlijden.

De kronieken zijn grotendeels autobiografisch waarbij ze verschillende delen van haar eigen leven verspreidt over diverse personages. De nadruk ligt meer op sociale historische feiten en het effect van de tweede wereldoorlog op de familie Cazalet, dan dat het een beschrijving van de oorlogsjaren zelf geeft. Toch zijn alle belangrijke gebeurtenissen van de oorlog perfect verweven in het verhaal.

In het eerste boek maken we kennis met de Cazalet’s, hun bedienden en belangrijke personen in de directe omgeving in de periode vlak voor het uitbreken van de tweede wereld oorlog. In Aftellen, een boek dat goed afzonderlijk te lezen is maar meer glans krijgt als ook het eerste boek bij de lezer bekend is, wordt de oorlog realiteit. Lag de nadruk in Lichte jaren vooral bij de eerste generatie, in aftellen is het perspectief verschoven naar de tweede generatie die vast zit in de klauwen van de oorlogsjaren. Howard gaat dieper in op de (ontluikende) gevoelens en ontwikkeling van de drie nichtjes Louise, Polly en Clary. De belevenissen van de andere personages krijgen iets minder aandacht maar worden wel beschreven waardoor het verhaal goed bij elkaar gehouden wordt en een mooi geheel vormt.

Howard is een ster in het zeer precies beschrijven van zowel gevoelens als natuurschoon, uiterlijkheden en omgeving. Ze beschrijft pijnlijk accuraat alle sterke maar vooral minder sterke kanten van een persoon. In grandioos gedetailleerde beschrijvingen, mooie metaforen, een goede dosis humor en met barok aandoende zinnen construeert ze haar verhaal. Ze wisselt met perspectieven zoals een van haar personages wisselt met zijn liefjes. Door de verschillende perspectieven zie je een zelfde passage soms van wel drie verschillende kanten. Door gebruik te maken brieven en dagboeken, wat doet denken aan klassiekers als Pride and Prejudice en Die Buddenbrooks, krijgt ze het voor elkaar om zelfs bij een en hetzelfde personage het perspectief te doen wisselen waardoor je het innerlijk van de personages kunt voelen en proeven.
Ook in dit tweede boek over de Cazalet’s worden, net als in de eerste roman, veel boeken beschreven in het verhaal die de rol van een leidmotief lijken aan te nemen. Hoewel de hoofdstukken met tijdsaanduiding suggereren dat de chronologie gehandhaafd blijft, maken flashbacks, brieven en dagboekaantekeningen dat belevenissen, die parallel lopen, toch beschreven worden.

Het resultaat is een heerlijke, realistische roman met naturalistische kenmerken waarbij familiebelevenissen, met op de achtergrond het familiebedrijf in de oorlogsjaren, de boventoon voeren en je als lezer een inkijk krijgt in die jaren in Groot Brittannië.

Aangezien een ongecorrigeerde voorpublicatie gelezen werd, waren er opmerkingen over de vertaling en typefouten, die mogelijk wel verdwenen zijn bij de definitieve uitgave.