WIRKLICHKEIT

***** S I T U E R I N G *****

“ DE WEG NAAR KONSTANZ ( 1415 ) “
De eerste titel in het boek, ... de doelstelling is duidelijk, ...
Isidoor van Rillington vertelt zijn onwaarschijnlijke verhaal in een donkere, vuile, stinkende kerker aan een vermoedelijke medegevangene en de weg naar Konstanz is daar een onderdeel van, één verhaallijn, ..

“ Ik , Isidorus van Rillington, bevind me hier in het eeuwige duister van een kerker, waar de tijd niet lijkt te verstrijken. Ik twijfel tegenwoordig aan alles, zelfs aan mijn eigen bestaan en aan dat van jou, vreemdeling. “ ( blz.13 )

Jan van Aken zet ons onmiddellijk af in een ver verleden en wie een beetje mee is in de geschiedenis weet wat er in Konstanz, die stad aan de Bodensee, gaande was. Sigismund, koning van Duitsland en toekomstig keizer van het Heilige ( Duitse ) Rooms Rijk, nam het initiatief om een concilie te organiseren. Er heerste crisis en chaos binnen de H.Kerk: een paus in Rome, in Avignon en in Bologna: het Westers Schisma. Dit concilie moest een einde stellen aan deze chaos, drie pausen afzetten en één nieuwe aanstellen. Konstanz was gedurende vier jaar het centrum waar de wereldlijke en kerkelijke macht verzameld was, ...

***** I N H O U D *****

Omstreeks 1373.
Giles de Overlevende, poortwachter bij het klooster van Ballalanda, Yorkshire, vindt een baby aan de kloosterpoort: hij noemt hem Isidoor en neemt de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van het kindje.
Hier begint de eerste verhaallijn.
Isidoor geeft al zeer vlug blijk van een uitzonderlijke intelligentie, nieuwsgierigheid naar het onbekende en een onstuitbare leergierigheid.
Giles laat hem kennismaken met boeken en leert hem een methode om alles in het geheugen op te slaan en ook weer op eender welk moment op te roepen: de ommegang ( een soort harde schijf avant la lettre ).
Isidoor krijgt de kans om te studeren en doet dat in Oxford, Parijs en Bologna: hij wordt magister ( meester, dokter ) in de geneeskunde, ... maar zijn grote interesse ligt in de bouwkunst. Tegenover theologie en godsdienst in het algemeen heeft hij een afkeer, ....
En dan begint de grote reis van Isidoor die hem zelfs tot in China zal brengen. Tijdens één van zijn pleisterplaatsen, Trabizonde in Turkije, ontmoet hij Maelgys, die later nog een belangrijke rol in zijn leven zal spelen.
Zijn eerste kennismakingen met de bouwkunst zijn geen succes en zorgen eerder voor een onophoudelijke vlucht, ...
Tijdens zijn verhaal, daar in een kerker in Konstanz, krijg je meer en meer de indruk met een fantast te maken te hebben, ... is Isidoor wel écht een bouwmeester, .., ?
Vast staat dat Isidoor beschikt over onnoemelijk veel kennis, ... en zijn uiteindelijke doel is om met die kennis ook macht en geld te verwerven, ... Daardoor krijg je ook vaak de indruk dat Isidoor de mensen die hij ontmoet gebruikt ( misbruikt ) om aan die macht te geraken, ...
Dan ontmoet hij Maelgys weer die samen met zijn dochter op weg is naar Konstanz.
Dit is de tweede verhaallijn,
Al vlug laat Maelgys hem weten dat Konstanz the place to be is om macht en rijkdom te vergaren, ...
Maelgys brengt hem ‘ het inzicht ‘, ..., wat dat ook moge zijn, ... ‘ wirklichkeit ‘ ( zie meister Eckhart 1260-1328 ), ... het sleutelwoord, ...
Isidoor is nu meer dan ooit vastberaden om zijn ultieme droom, het bouwen van een kathedraal ) waar te maken, ... maar daarvoor heeft hij de juiste mensen voor nodig, ... Is de keuze die Isidoor maakt wel de juiste? Deelt hij hetzelfde gedachtengoed met zijn ‘ uitverkorenen ‘? Hoe komt hij in die donkere kerker terecht? Is er nog hoop voor Isidoor?, ...

***** S C H R IJ F W I J Z E *****
***** S T IJ L *****

Jan Van Aken hanteert een vlotte, toegankelijke schrijfwijze en hij laat ons kennismaken met zeer vele aspecten van het leven in de 14e en 15e eeuw, ... een woelige, ruwe, duistere en kille, ongezellige periode in de geschiedenis, ...
Zoals het een goede historische roman past leert “ De Ommegang “ ons over de macht en machtsverhoudingen binnen de godsdienst en de machtspositie van de Kerk binnen de maatschappelijke indeling met daarin het klasseverschil ( slaven, lijfeigenen, ... ), sociale vraagstukken, liefde en prostitutie, vrijetijdsbesteding, ...
Dat en nog veel meer brengt de auteur in een stijl zoals dat in een historische roman past, o.a. door gebruikt te maken van woorden en uitdrukkingen die passen binnen het tijdskader.
Opmerkelijk is ook de bloemrijke, beschrijvende stijl van Jan Van Aken. Als lezer kan je gemakkelijk de overstap maken naar plaats en tijd waarin alles zich afspeelde.

“ Ik eindigde mijn wandeling altijd op het het uiteinde van de pier, van waaruit ik kon kijken naar de schepen die binnenkwamen of vertrokken. En hoewel ik eerder korte zeereizen had gemaakt, en vanuit Thracië was gekomen, waarbij we de Zwarte Zeekust nooit uit het oog verloren, was ik de angst voor de zee nog niet kwijt. Als de bewering dat je angst door blootstelling en gewenning kunt overwinnen op waarheid berust, dan was dit de beste plek van Trebizonde.
Hier zat ik lange namiddagen op een afgebroken zuil uit de oude tijd en liet, als ik niet wegdommelde, mijn ogen dwalen over de stadsmuren en forten die trapsgewijs de heuvel beklommen’ maar nooit hoger zouden reiken dan de citadel die de stad bekroonde. Op de pier, waar het zware metselwerk aan de kopse kant en aan de zeezijde met grote rotsblokken was beschermd, sloegen de golven van de Zwarte Zee uiteen in waterfonteinen en rond aaiende vlokken schuim. De meeste mensen liepen niet tot het einde, maar kochten hun waren bij de kraampjes en de vissers, die zo dicht mogelijk bij de stad bleven. Ik koos voor deze zitplaats, want daar zat nooit iemand, al wandelde een enkeling soms naar het einde van de pier, om dan meteen rechtsomkeert te maken. “ ( blz. 226 )

De auteur geeft een realistisch tijdsbeeld mee. Een tijd waarin de Heilige Roomse Kerk de touwtjes stevig in handen had en het systematisch uitroeien van ‘ ketters ‘ en ‘ vermeende ‘ tegenstanders ‘ niet schuwde: onmenselijke folteringen en ‘ brandstapelfestijnen ‘, die als het ware een circusattractie waren voor de bevolking, droegen zij hoog in het vaandel.

***** A N A C H R O N I S M E N *****
***** V E R B O R G E N
V R U C H T E N *****

De auteur schrijft zelf dat hij moedwillig anachronismen inbouwt in zijn verhaal. Nu ja, het is allemaal meer dan 1000 jaar geleden! En zolang die de essentie van het verhaal niet storen en vooral blijven passen in het beeld van de tijd, ... so what, ... Zolang niemand op zijn horloge kijkt of er een bromfiets door de straat rijdt, ...

Wat betreft ‘ de verborgen vruchten ‘...
Laten we dit maar afdoen als ‘ Spielerei ‘. Het is leuk maar het heeft geen invloed op het verhaal.

***** B E O O R D E L I N G ****

Het was een voorrecht om in de voetsporen van Isidoor van Rillington deze reis te mogen maken: een onvergetelijke ervaring. “ De Ommegang “ is een historische roman die er best mag wezen.
Dat ik het af en toe een beetje langdradig heb ervaren doet geenszins afbraak op de sterkte van het verhaal.
Jan Van Aken is geen Umberto, geen Idelfonso, geen Carlos Ruiz, ... hij is Jan en hij mag best trots zijn op zijn “ De Ommegang “.