Historisch correcte fictie

Michelle Visser (1973 ) is een Nederlandse auteur. Voor haar derde historische roman, Eline, heeft ze er voor gekozen om het leven van een Nederlands gezin tijdens de Eerste Wereldoorlog te beschrijven. Haar tweede boek, Opstand ( 2014 ), werd in de categorie fictie uitgeroepen tot het Overijssels boek van het jaar 2014. Over Eline en over haar werk in het algemeen zegt de schrijfster in een interview met haar uitgever:
“ Ik wilde een spannend en romantisch verhaal schrijven. “
“ Ik schrijf het liefst fictie historische romans. Het is leuk om zelf een verhaallijn te verzinnen die door al die geschiedenisfeitjes heenloopt zodat ik mijn eigen fantasie in het verhaal kan leggen. “

Eline Kant, het hoofdpersonage in deze roman, woont samen met haar echtgenoot Wieger Kant en hun twee kinderen in Leiden. Wieger is archeoloog en verbonden aan de plaatselijke universiteit. Zijn echtgenote is een vrijgevochten vrouw wat voor die tijd niet zo vanzelfsprekend is.
Terwijl Wieger in een afgelegen dorpje in Drenthe onderzoek gaat doen op een eeuwenoud veenlijk blijft Eline met de kinderen achter in Leiden.
Het gemis van echtgenoot en vader is haar echter te groot en de ondernemingszin van Eline brengt haar en de kinderen op een verrassende manier in Drenthe. Een cultuurschok. De aanpassing van Eline verloopt zeer moeilijk en dat zorgt voor een verwijdering tussen haar en de strenggelovige dorpsgemeenschap.
Ondertussen woedt de Eerste Wereldoorlog. Nederland is dan wel neutraal, maar de berichten over de oorlog sijpelen wel binnen. De economische en menselijke gevolgen zijn zeer tastbaar.
" Maar in 1914 bleek weer dat die gewenste neutraliteit niet zo gemakkelijk te handhaven was, want Nederland was natuurlijk op veel manieren verbonden met de buurlanden, bijvoorbeeld door de internationale handel. "
Ook de Spaanse griep, die enorm veel slachtoffers maakte, speelt een belangrijke rol in deze roman.

Michelle Visser behandelt in haar romans veel thema’s.
Door de correspondentie tussen Wieger en zijn tante in het land van Der Kaiser enerzijds en tussen Eline en haar hartsvriendin Rose in Londen anderzijds belicht de schrijfster de dramatische toestand aan beide zijden van het front.
“ Londen is een vreemde stad geworden. Het lijkt soms uitgestorven omdat er bijna geen jonge mannen meer zijn, alle rumoer en bravoure die zij met zich meebrengen is verdwenen. “

Een ander thema wordt gevormd door de scherpe tegenstellingen tussen rijke stedelingen en arme platteland bewoners. Het grijpt Eline aan, in het besef dat zij de armoede in haar eigen omgeving nooit opmerkte of erkende. Zij is immers het gegoede stadsleven gewend.
“ Op slechts een steenworp afstand, maar verborgen voor het oog van wandelaars die zich alleen over de juiste straten begeven, woont het minder fortuinlijke deel van de bevolking.”

Vrouwen en de politiek was toen een zeer actueel thema. Eerst was er het algemeen stemrecht voor mannen; mede door vrouwen zoals Aletta Jacobs, stond Nederland aan de vooravond van het vrouwenstemrecht, een thema dat Eline erg interesseerde. In deze context wordt vaak het boek Die Waffen Nieder van Bertha von Suttner ( 1843-1914 )vernoemd. Zij mocht hiervoor als eerste vrouw de Nobelprijs voor de Vrede ontvangen.


Michelle Visser heeft ongetwijfeld veel tijd aan research gewijd. Ze gebruikt de historische feiten als raamwerk voor het verhaal van Eline en dat doet ze in een eenvoudige en vlotte schrijfstijl zodat je haast zou vergeten dat je dramatische geschiedenis leest.

Door de vaak té snelle opeenvolging van de korte hoofdstukken, krijgen een aantal diepgaande en ingrijpende gebeurtenissen echter te weinig aandacht. Dit is erg jammer; het schept immers soms de indruk dat te weinig diepgang en te veel oppervlakkigheid aanwezig zijn.

Door de invulling van haar personages legt Michelle Visser een link tussen verleden, heden en toekomst. Wieger, de archeoloog, gravend in een verleden en Eline, zijn vrijgevochten vrouw, onder de indruk van het heden, maar die door de invoering van het vrouwenstemrecht de hoop koestert op een betere toekomst, … voor iedereen.