de patronen van een wandtapijt

Je kunt niet anders dan bewondering hebben voor de schrijfster Nino Haratischwili die, hoewel ze pas 33 jaar is, nu al zo'n indrukwekkend boek weet te schrijven. Vier jaar lang heeft ze aan dit lijvige familie-epos gewerkt. In meer dan 1200 bladzijden beschrijft ze de levens van zes generaties van de Georgische familie Jasji, een roman die bol staat van liefde, haat, aanpassing en verraad.
Toch is het geen bladzijde teveel, want hoe anders kun je de levens van de acht familieleden ontrafelen en omschrijven zodat de patronen van hun gezamenlijke wandtapijt zichtbaar worden?

Helemaal als je kijkt naar de woonplaats van de familie, Tibilisi in Georgië, een land wat in de beschreven eeuw op zijn zachtst gezegd een roerige periode doormaakt. Je kunt de levens van deze Georgische familie Jasji dan ook niet beschrijven zonder de politieke situatie toe te lichten, deze hielt tenslotte iedereen in zijn greep en bepaalde het dagelijks doen en laten volledig.

Het boek begint met een werkelijk briljant geschreven proloog, vol met prachtige lange beeldende zinnen waarin vele tipjes van de sluier opgelicht worden over wat er in het vervolg van het verhaal verwacht kan worden. Niet elk aangereikt draadje is gelijk even duidelijk en te plaatsen, maar doet wel keer op keer verlangen naar meer. Eenmaal begonnen aan deze proloog wil je alleen nog maar verder lezen.

Het is Nitsa die ons meeneemt in het verhaal van haar familie, een verhaal wat zeker een eeuw teruggaat. Een bewuste keuze, want alleen zo kan de lezer het verband zien en de gemaakte keuzes begrijpen. Het is een veelal tragische geschiedenis, bepalend voor de levens van vele nakomelingen.

Als eerste maken we kennis met Stasia, de dochter van een chocoladefabrikant die een bijzonder recept ontwikkeld heeft voor warme chocolade, een geheim recept voor een overheerlijke en zelfs betoverende drank. Het recept van de chocoladefabrikant zal doorgegeven worden aan de vrouwelijke familieleden, te beginnen met Stasia.
Stasia trouwt met een luitenant uit het rode leger maar brengt noodgedwongen een groot deel van haar huwelijk alleen door, beperkt door de gevolgen van het communisme.
Zij zal zich op latere leeftijd ontwikkelen tot een rustpunt in de familie.

Haar zusje Christine lijdt als pasgetrouwde jonge vrouw een zwaar bestaan als minnares van Beria, één van de meest wrede mannen uit de geschiedenis. Haar man ziet maar één hele heftige en drastische manier om haar uit de handen van Beria te bevrijden. Een maatregel die Christine voor de rest van haar leven zal tekenen.

Kostja, de zoon van Stasia, wil zijn vader trots maken door bij de marine te gaan en zich daar op te werken door grote trouw aan de heersende leiders van de Sovjet Unie, iets wat hem in de familie regelmatig niet in dank afgenomen zal gaan worden en hem voor lastige keuzes zal plaatsen.
Kitty, het zusje van Kostja lijkt in niets op haar broer en staat vaak lijnrecht tegenover hem.
Wanneer de geliefde van Kitty verdwijnt naar het buitenland, als zij zwanger is van hem, wordt ze op zeer hardhandige en brute wijze verhoord. Een gebeurtenis die ze nooit meer zal vergeten.
Kitty weet uiteindelijk zelf ook te ontsnappen aan het strenge Russische regime en komt in Londen terecht waar ze een indrukwekkende muzikale carrière weet op te bouwen. Loskomen van haar Georgische verleden doet ze echter nooit.

Het verhaal gaat verder met Elene, de dochter van Kostja, iemand die het regelmatig erg moeilijk heeft doordat ze zich vaak niet geliefd en gewaardeerd voelt. Dit gemis uit zich regelmatig in opstandig gedrag als schreeuw om aandacht, iets wat haar leven er niet eenvoudiger op maakt.

Daria de dochter van Elene is het lievelingetje van haar opa Kostja, ze weet al op jonge leeftijd dat ze actrice wil worden en met behulp van, in eerste instantie, haar zusje Nitsa weet ze dit uiteindelijk ook te bereiken. Ze trouwt met een cameraman maar heeft geen gelukkig huwelijk, het ontbreekt haar echter aan de kracht om een einde aan deze nare situatie maken. Het is bij Daria altijd alles of niets. En kort na de geboorte van haar dochter Brilka kan ze niet anders meer dan haar strijd opgeven.

Nitsa, is het jongere zusje van Daria, en heeft altijd in de schaduw gestaan van haar grote zus. Hoe hard ze ook probeert om het goede te doen voor iedereen, het lijkt nooit genoeg te zijn. Uiteindelijk zal ze voor haarzelf moeten kiezen en besluiten haar familie en vriend te verlaten.

Nitsa vertelt het verhaal aan haar nichtje Brilka, die de eerste is in vele generaties Jasji die in staat lijkt te zijn om het tij te keren, die sterk genoeg lijkt te zijn om haar eigen weg te vinden en zich los te maken van de vaak tragische familiegeschiedenis.

Het is bijna onmogelijk om in het kort te vertellen wat dit boek zo schitterend maakt, gelijk vanaf de proloog wordt je door het verhaal gegrepen en laat de familie Jasji je niet meer los voor de cirkel rond is, het hele verhaal verteld is en alle patronen van het wandtapijt zichtbaar zijn geworden. Dit alles in een werkelijk betoverende schrijfstijl vol met metaforen en symbolen die het beeld wat de schrijfster wil schetsen versterken.

Laat je vooral niet afschrikken door de vele bladzijden van dit familie- epos, want het leest als een ketting van mooie woorden.....