Diepgaande vriendschap en opoffering

Na het afronden van zijn vorige boek wist Arthur Japin nog niet dat zijn nieuwe boek over Kolja zou gaan, hij kende Kolja nog niet….
Japin gaat niet op zoek naar een verhaal, maar het verhaal vindt hem, overkomt hem, zoals een verliefdheid….zo ook met Kolja.

Japin las in een boek over Peter Schaffer, de schrijver van Amadeus. Schaffer is inmiddels overleden en er stond in het boek dat het jammer was dat hij er nooit aan toe was gekomen om zijn plan om een toneelstuk te schrijven over de gebroeders Tsjaikovski uit te voeren.

Japin werd nieuwsgierig en verdiepte zich in de gebroeders Tsjaikovski om erachter te komen wat Schaffer dan had willen schrijven en zo kwam hij uit bij het doofstomme jongetje Kolja.

En dit begin is de belofte voor weer een echt Arthur Japin-boek, een mooi historisch verhaal, gebaseerd op gedegen onderzoek, en geschreven in vaak schitterend gevormde beeldende zinnen.

De wereldberoemde componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski is aan het begin van het boek net overleden, dit onder dubieuze omstandigheden, de officiële verklaring luidt dat de doodsoorzaak cholera is, veroorzaakt door het drinken van besmet kraanwater.

Vervolgens wordt het verhaal vanuit twee verschillende perspectieven verteld, als eerste het verhaal rondom het overlijden van Pjotr, Kolja die al sinds zijn achtste nauw contact heeft met de gebroeders Tsjaikovski gelooft niets van de officiële doodsoorzaak en gaat proberen te achterhalen wat er werkelijk gebeurd is, hij gaat praten met verschillende mensen rond Pjotr om zo meer te weten te komen.

Wie Kolja is wordt duidelijk gemaakt vanuit het andere vertelperspectief; we lezen mee in het dagboek van Modest Tsjaikovski, de broer van Pjotr. Modest leerde Kolja kennen toen de jongen pas acht jaar was. Hij leerde Kolja kennen als doofstom jongetje dat geen contact kon maken met de mensen om hem heen, hij zat opgesloten in een isolement waar hij niet alleen uit kon komen.
Aan Modest de taak om Kolja uit zijn isolement te krijgen, dit terwijl Modest geen enkele ervaring met doofstomme kinderen heeft.

Modest neemt Kolja mee op reis en zorgt ervoor dat Kolja via een zeer harde methode leert praten, via de methode van dokter Hugentobler.
Het is een lang zwaar en moeilijk traject, maar zowel Modest als Kolja weten niet van opgeven, blijven proberen, blijven oefenen net zo lang tot Kolja kan spreken zonder dat men iets vreemds aan zijn manier van praten hoort en andere mensen kan begrijpen door liplezen.

Dit maakt dat men later als Kolja volwassen is vaak niet eens beseft dat hij doof is, en soms is het zelfs een voordeel, doordat hij gewend is andere zintuigen te gebruiken en zeer goed kan liplezen vangt hij vaak vele signalen op en begrijpt meer dan er tegen hem gezegd wordt.
Dit is een hulp bij zijn onderzoek naar de waarheid rondom de dood van Pjotr.

De werkelijke omstandigheden van de dood van Pjotr zijn volledig in nevelen gehuld maar gaandeweg ontdekt Kolja dat het alles te maken heeft met het feit dat mensen die anders zijn niet geaccepteerd worden door de maatschappij.

Boeken over deze periode uit de Russische geschiedenis zijn vaak lastig te lezen door het moeilijke taalgebruik, Japin laat dit achterwege en slaagt erin de sfeer van het negentiende -eeuwse Rusland op te roepen in een voor hem kenmerkende vlotte makkelijk leesbare schrijfstijl.
Japin hanteert het prachtige beeldende taalgebruik dat we van hem kennen, met mooie bijna poëtische zinnen.

“Dacht ik aan woorden, zag ik vlinders. Een gesprek stelde ik mij als een schittering van vleugels voor. Op elke adem ontpopten er meer.
Soms zag ik er enkele aarzelen op iemands onderlip, maar uiteindelijk, door onzichtbare gedachten opgetild, vlogen zij toch altijd uit, sprankelend plots in volle vlucht, om zich bij de rest te voegen in een zon weerspiegelende kleurenpraal.
Zo droomde ik mij taal, ongrijpbaar.”