Om bij weg te smelten

Vanaf hoofdstuk één weet je dat De IJsmakers een heel bijzonder boek wordt. Er is natuurlijk de originele verhaallijn van de Talamini’s, ijsmakers uit het Italiaanse Venas di Cadore die generaties lang ’s zomers hun ijs venten in Rotterdam en overwinteren in hun daldorp in Italië. De auteur toont zich als een rasverteller die de pen zo virtuoos hanteert als de meester-ijsmaker de ijsspatel roert. Hij brengt zijn verhaal op smaak met ongelofelijk mooie beschrijvingen en spannende petites histoires die hij erdoorheen weeft.

Verder weet van der Kwast maar al te goed hoe je een allerminst voorspelbare roman construeert. Zo begint hij zijn verhaal nièt met – wat je zou denken - een blik in de keuken van het ijssalon, maar met de ietwat absurde situatie waarin zijn bejaarde vader (via het tv-scherm nota bene) verliefd wordt op een atlete. Twee hoofdstukken later lezen we hoe van der Kwast het zinnelijke genot van grootvader Guiseppe Talamini laat samenvallen met de zintuigelijke verrukking van zijn buurmeisje wanneer ze van zijn zelfgemaakte ijs mag proeven (p. 39). Werkelijk een literair pareltje.
Halverwege zorgt van der Kwast voor een gedurfde plotwending. Gaat de lezer hierin mee? Wat mij betreft heeft de auteur in wat voorafgaat voldoende bodem gelegd om dit verhaalgegeven te verteren. Geslaagd of niet, het geeft het verhaal alleszins een boost.
Verrassend is ook hoe hij aan het (open) einde nog even terugschakelt naar een eerder vertelde anekdote waarvan hij nu pas de ontknoping onthult. Of hoe een open einde er dan toch geen is … Een knappe vondst.

Waarrond draait het nu in De IJsmakers? It’s all about the generation gap. De familiebanden van de Talamini’s komen onder zware druk te staan wanneer de nieuwe generatie (eerst Giovanni en – nog een generatie verder - ook Giuseppe) de verwachtingen van de vorige niet wil inlossen. Van der Kwast heeft het over de ragfijne draden van het web die vaak sterker blijken dan verwacht.
Beeldtaal en suggestie is in De IJsmakers overigens net zo glinsterend aanwezig als de onzichtbare kristallen in een ijscoupe. En passant breekt van der Kwast ook nog eens een lans voor de poëzie. Wie dan al niet voor het ijs smelt, geraakt zo misschien toch nog verknocht aan de dichtkunst. De IJsmakers is echt een literair sorbet die je zo langzaam mogelijk lezend voor je ogen wil laten wegsmelten.