Literatuur met Hoofdletter

Met Couperus’ Eline Vere nemen we een duik in de belle époque. Een duik? Zeg maar een bad! Niet alleen Couperus’ taal, maar ook de personages en het hele decorum ademen de tijdgeest van eind 19de eeuw. Couperus neemt ruim de tijd om verschillende taferelen te beschrijven die zo het onderwerp zouden kunnen vormen voor een impressionistisch doek: een bezoek aan de opera, een promenade te Scheveningen, picknick op de buiten, roeien op het kanaal tussen waterlelies ... Als 21ste eeuwse lezer vergt het echter wel wat inspanning om je te laten meevoeren op het trage ritme van het boek en ook de zinsbouw is behoorlijk wennen. Eenmaal je deze beide kapen hebt genomen, rest je nog de volledige overgave aan de romantiek.

In de eerste helft van het boek maakt Couperus ons tot zielsgetuige van de gevoelswereld van Eline Vere, een Haagse jongedame die opgroeit in en volgens de geplogendheden van de bourgeoisie. Het is echter datzelfde verstikkende milieu dat ervan aan de grondslag zal liggen dat Eline zich maar niet weet los te wrikken uit de de strakke burgerlijke etiquette.

In het tweede deel van het boek kent het verhaal een behoorlijk noodlottig verloop: Eline breekt met Otto, loopt weg bij haar zus Betsy en zwager Henk bij wie ze inwoont en wordt verteerd door schuldgevoelens en spijt omtrent deze breuken. Later wijst ze ook het aanzoek van Lawerence St. Clare van de hand ... beslissingen die haar door het noodlot bleken ingegeven... Het noodlot dat haar op het einde fataal wordt.

Parallel met Elines verhaal, maakt de lezer ook kennis met freule Frédérique die, net als Eline en eveneens opgegroeid in burgerlijke kringen van Den Haag, haar minnaar Paul van zich afstoot. Mede door inmenging van mevrouw Van Raet (Pauls moeder) komt het –veel later- tussen hen beiden echter wel nog goed.

Opmerkelijk voor dit werk uit 1889 is toch wel de ongelofelijk rijke woordenschat die Couperus hanteert. Ook in het beschrijven van de innerlijke gevoelswereld van de personages toont hij zich als een ongeëvenaard meester. Een hoogstaand literair kunstwerk.