Om stil van te worden

Sprakeloos, het-boek-dat-iedereen-moet-gelezen-hebben, nam ik om diezelfde reden met enige reserve ter hand. Na hypes zoals de Millenniumtrilogie en Da Vincicode stemmen zulke aanbevelingen me immers steeds vaker sceptisch. Maar de leestip is terecht: Sprakeloos slaat je met verstomming. Aanvankelijk had ik enige moeite met Lanoyes ietwat bombastische taalgebruik, maar gaandeweg ontdekte ik stillistische en poëtische pareltjes en bracht zijn humor me meermaals hardop aan het lachen. Na een behoorlijk lange aanhef (tot pagina 71!) werkt hij naar een tragikomische climax. Lanoye richt zich in die aanhef rechtstreeks tot de lezer (“Kijk nu eens naar de foto op het voorplat”) maar draalt, aarzelt, weifelt, stelt uit ... Hij kan maar geen begin maken met het boek over de dood van zijn moeder, slagersvrouw en amateur-actrice, geveld na een reeks beroertes die haar van haar spraak hadden beroofd. Ditzelfde boek bezorgde me dus ook waterlanders, want naast het relaas van het levenseinde van Lanoyes moeder, lees ik (als bijna-leeftijdsgenoot van Lanoye) ook over mijn Vlaanderen uit de jaren 70 en 80, over de vaak aandoenlijke gebeurtenissen uit Lanoyes jeugd, over de pijn en het verdriet van ouders en kinderen ...

Sprakeloos deed me meer dan eens aan Het Verdriet van België denken en de vraag blijft of Lanoye grootmeester Claus hier naar de kroon heeft gestoken ... Net zo treffend (treffender!) als Claus het Kortrijk van de jaren 40 schetst, brengt Lanoye zijn Sint-Niklaals uit de jaren 70 in beeld. Een uniek boek.