De illusie van een nieuw leven

Vonne van der Meer (1952) staat bekend om haar psychologische romans en verhalen over vrouwelijke gevoelens en gedachten, morele dilemma’s en de botsing tussen fantasie en werkelijkheid. Haar verhalen zijn herkenbaar. Ook al heb je zoiets zelf niet meegemaakt, je kunt het je goed voorstellen omdat Van der Meer ervoor zorgt dat je onder de huid van de personages kruipt. Dat geldt ook voor haar meest recente verhalenbundel Brood, zout, wijn.

Een nadeel van korte verhalen is dat je ze snel doorleest, maar ook snel weer vergeet. In deze bundel is er wel samenhang aangebracht. Het zijn zeven verhalen, waarbij de hoofdpersonen uit de eerste drie terugkeren in de laatste drie. In de eerste drie korte verhalen wordt het thema aangelopen, in het middelste en langste verhaal ('Maagdenroof') uitgediept en in de laatste drie korte verhalen weer afgebouwd. In bijna alle verhalen gaat de hoofdpersoon een morele grens over of verkent deze in gedachten. Daarbij denk je als lezer: ‘niet doen’, maar krijg je ook begrip voor de motieven en handelingen van de personages. Sommige verhalen hebben een min of meer gesloten einde, in andere verhalen blijft het einde open voor invulling van de lezer.

"Alsof ze iets ging doen waarbij ze liever niet gezien werd."

Het gaat onder andere om een weduwe, die haar (te grote) huis heeft verkocht, maar met Kerstmis een jozefbeeldje mist dat ze in de tuin had begraven om de verkoop te bevorderen; een kinderloze vrouw die niet meer zo blij met haar huwelijk is, na de verkoop van hun (te grote) huis een sleutel achterhoudt en fantaseert dat zij met de nieuwe bewoner het opgeknapte, oude huis zal gaan bewonen; een gescheiden makelaar die zijn baan zal verliezen wanneer hij geen succesvolle verkoop kan bewerkstelligen, maar zich aangetrokken voelt tot de vrouw en niet wil dat zij met haar partner in dat huis gaat wonen; een vrouw van wie de kinderen allemaal het huis uit zijn, die geïnterviewd wordt over haar werk voor een goed doel, daarbij te vertrouwelijk wordt met de interviewster en naderhand de recorder wil vernietigen, maar zich daarbij in de nesten werkt.

“Mensen kopen geen huis, maar de illusie van een nieuw leven”, zegt de makelaar en het gaat in deze verhalenbundel vaak over illusies en de onvermijdelijke desillusie die daarop volgt. De betrokkenen voelen schaamte, trots of verwarring. Hierover schrijft Vonne van der Meer zoals altijd met mildheid en mededogen.