Goedkoop vermaak

De vlinder en de storm is een thriller die bepaalde actuele maatschappelijke zaken aan de kaak stelt. Voor een deel is het een sleutelromanachtig gebeuren, waarin Bekende Nederlanders onder een gefigneerde naam figureren. Het verhaal is echter geen faction zoals Tomas Ross die bedrijft, daarvoor is de maatschappijkritiek te slap, zijn de feiten te slap en de Bekende Nederlanders nog te vaag.

Het verhaal wordt opgehangen aan de hoofdpersoon Farah, een vluchtelinge uit Afghanistan die inmiddels als journaliste werkt. Vanuit de Afghaanse achtergrond (de cultuur daar (waaronder de bacha bazi), de oorlog met de Sowjet-Unie, de problemen met de Taliban) wordt het verhaal opgebouwd.

Het verhaal is het eeste deel van de Hartland-trilogie, en met bijna 600 pagina's is het een fors verhaal. Het blijkt ook geen trilogie (drieluik) te zijn, maar een doorlopend verhaal dat zijn vervolg heeft in het volgende boek. Aan het einde van De vlinder en de storm is het verhaal dus nog niet afgelopen en is nog niet (helemaal) duidelijk hoe de zaak die Farah ontderzoekt in elkaar steekt.

Het is dus een lange tekst. De spanning wordt erin gehouden door een goedkope truc: steeds weer een andere plotwending, als je denkt dat er een oplossing komt, komen er volledig nieuwe, onverwachte feiten boven tafel en als dat niet werkt, wordt een nieuwe dimensie van ellende aan de hoofdpersonen toegevoegd.
Een voorbeeld van dat laatste is het liefdesleven van Farah. Ze heeft aan het begin van het verhaal al een half jaar een stabiele relatie met David, maar ineens gaat ze vreemd en ineens heeft ze daar dan weer spijt van. Het is volstrekt onduidelijk wat a) die relatie met David of b) haar slippertje met het verhaal heeft te maken: het heeft geen invloed op haar, noch op de ontwikkeling van de plot.
Maar zo zijn er meer sores van de personages waarbij ze eerder afleiden van het verhaal dan er iets aan toevoegen.

Het verhaal zelf is door de onverwachte plotwendingen al niet erg consistent, het wordt nog erger door alle onwaarschijnlijkheden in het verhaal. Het speelt zich hoofdzakelijk af in Amsterdam, maar de hoofd- en nevenpersonages lopen elkaar steeds "per ongeluk" tegen het lijf. Ze zijn steeds "toevallig" op de juiste plaats om de plot vooruit te helpen. Het is allemaal wel héél toevallig en daarmee ongeloofwaardig.
Tegen het einde gebeurt er iets waarbij alle hoofdpersonen "toevallig" op dezelfde locatie zijn, maar in elk geval van de bad guy is dat zeer onwaarschijnlijk, omdat die van A naar B is gegaan via C. Bij C is het een en ander gebeurd dat minutenlang (kwartier? Half uur?) moet hebben geduurd, maar toch is hij op dezelfde tijd in B als degenen die vrijwel tegelijkertijd uit A zijn vertrokken.

Er wordt van hoofdpersoon gewisseld, meestal na elk hoofdstuk. Dat is op zich een goede manier om de zaak van verschillende kanten te belichten, maar nu wordt er vaak een herhaling toegepast, dus nog een keer een beschrijving van de gebeurtenissen maar dan door de ogen van een ander gezien. Omdat er weinig wordt gereflecteerd, voegen deze herhalingen niets toe dan nog veel meer onnodige woorden.

Qua sfeer zit het boek niet goed in elkaar. De locaties blijven erg vaag, ik krijg er geen beeld bij. Amsterdam had net zo goed Volendam kunnen zijn, bijvoorbeeld. De locaties in Zuid-Afrika (Johannesburg), Rusland (Moskou) en Afghanistan (Kaboel) blijven even vaag en inwisselbaar. Zelfs locaties waar je als Nederlandse schrijver eenvoudig research kunt doen (Amsterdamse Bos, Schiphol, Binnenhof) blijven van bordkarton.
Aan het einde, in Moskou, blijkt dat de schrijver zijn huiswerk met betrekking tot de locatie "Zeven zusters" niet goed heeft gedaan: hij beschrijft het als het gebouw van de Staatsuniversiteit, maar in werkelijkheid zijn het zeven wolkenkrabbers; de Staatsuniversiteit is in één van de zeven gevestigd.

Het taalgebruik is niet fijn. Zinnen lopen niet lekker, doen vaak geforceerd aan. Ook komen er veel niet-Nederlandse teksten voorbij, die, als het geen Engels is, direct erna vertaald worden. Dat vind ik erg hinderlijk en er zijn elegantere manieren om het op te lossen. Ook zou het Engels vertaald moeten worden (of niet gebruikt moeten worden).

Aan het einde van het boek staan de eerste vijf hoofdstukken van het volgende deel. Dat blijkt dan een herhaling te zijn van de laatste hoofdstukken uit deel 1, maar dan net iets anders beschreven en soms in tegenspraak met elkaar, waarbij het erop lijkt dat de penibele situatie aan het eind van deel 1 iets minder penibel werd gemaakt om nog een uitweg te vinden.

Het gaat waarschijnlijk nog een lange zit worden als de volgende twee boeken op dezelfde manier doorgaan.

NB: Ik las het e-boek.