De cirkel is rond ( 4,5*)

Philip Kerr - Metropolis

In 1992 kocht ik bij de V&D in Tilburg voor 32,90 gulden ( € 14, 75. Hoezo zijn boeken duur in 2019? ) een boek van een zekere Philip Kerr. De thriller verscheen in de ‘Meulenhoff-M THRILLER’ reeks en droeg als titel ‘Een Berlijnse kwestie’. Een privé detective, Bernie Gunther genaamd, is in 1936 in Berlijn , waar de Olympische Spelen gehouden worden, op zoek naar een moordenaar en komt daarbij in contact met Hermann Göring, nummer twee van de NDSAP, de partij van de bruine straatvechters die in 1933 aan de macht gekomen was.
Een intrigerende setting. Over de Nazi’s en de WO II worden toch alleen bibliotheken vol met zware geschiedkundige en historisch verantwoorde boekwerkenwerken, getuigenissen en romans gepubliceerd die verslag doen van dit immens zwarte tijdperk?. Maar toch geen thrillers? Maar ja, Rinus Ferdinandusse, toentertijd zo’n beetje de godfather op dit gebied zei nog wel in Vrij Nederland ‘Een opmerkelijk talent en een aanwinst voor het genre’. Hij had,vooruit ik moet het toegeven, een keertje gelijk. Alleen hij had er geen flauw benul van hoe Philip Kerr zou uitgroeien tot een respectabel auteur van een reeks van 14 opmerkelijk goede thrillers met de onvergetelijke Bernie Gunther in de hoofdrol. De reeks speelt voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog. In de loop van de reeks wordt in elk boek teruggekeken op een episode uit het leven van Bernie in WO II. Langzaam, heel langzaam ontrolt zich een beeld wat Bernie in de pikzwarte jaren heeft uitgevreten. Maar echt duidelijk wordt het niet of hij nu wel of geen oorlogsmisdaden begaan heeft. Maar wat duidelijk wordt is de dunne scheidslijn tussen het goede en het slechte.

Typering Bernie Gunther
Bernie gaat er prat op dat hij een Berliner is, al 40, 50 jaar voordat Kennedy in 1963 deze mooie woorden herhaalde. Dat is geen pre in de rest van Duitsland in de jaren dertig. Bernie is ruw, cynisch, drinkt en rookt teveel, is te zwaar en zijn relaties met vrouwen duren nooit lang. Zijn eerste vrouw is overleden aan de Spaanse griep in 1920.
Maar Bernie is brutaal, heeft lef en durft voor zijn mening uit te komen, is buitengewoon erudiet, leverancier van talloze oneliners en is bovenal in het bezit van een flinke dosis rechtvaardigheid. Dat valt niet mee in jaren waarin de politie bruin kleurt en regeert met intimidatie en bruut geweld en opportunisme normaal zijn geworden.
In 1932 heeft hij ontslag genomen bij de Kripo en vervolgens gewerkt in het Adlon hotel en heeft daarna als privé detective zijn kost verdiend.

Bernie Gunther is een waardig opvolger van de hard-boiled detective, de cynische privé-detective die in principe een antiheld is. De belangrijkste voorgangers in dit genre waren Dashiell Hammett ( The Maltese Falcon) en vooral Raymond Chandler( The Big Sleep end The Long Goodbye )

De Berlijnse Trilogie bestaande uit ‘ Een Berlijnse kwestie’. ‘Het handwerk van de beul’ en ‘Een Duits requiem’ zijn geschreven resp. in de jaren 1989, 1990 en 1991 en in 1992-1994 gepubliceerd in Nederland. In de tussenliggende jaren ( 1992-2005) verschijnen een aantal losstaande titels
Het volgende deel met Bernie Gunter in de hoofdrol – ‘De een van de ander’- wordt eerst geschreven in 2006. Daarna verschijnt er bijna elk jaar een deel met Bernie in de hoofdrol.
Met ‘Metropolis’ nemen we waardig afscheid van een fameuze anti-held en ook van zijn op 23 maart 2018 overleden geestelijk vader, Philip Ballantyne Kerr. R.I.P.

Over het boek
Na sinds 1926 twee jaar bij Zeden te hebben gewerkt wordt Bernie Gunther ontboden bij Bernard Weiss, chef van de Kripo, op de vijfde verdieping van bureau Alexanderplatz. Ernst Gennat is ook aanwezig, de tweede man na Weiss. Bernie krijgt een stoeltje aangeboden in de moordwagen, bij de ‘Mordkommission’. Want er zijn een aantal moorden gepleegd in Berlijn waarbij de dader op een extravagente en brute manier zijn handtekening achterlaat. Het zijn allen prostituees, een beroep dat in het dynamische Berlijn van die tijd met vier miljoen inwoners, niet ongewoon was. Er waren er honderdduizenden. Berlijn is een liberale stad met talloze kroegen, theaters, casino’s en twijfelachtige revues, een stad met een decadente en narcistische onderbuik waar lichte en zware criminaliteit, pooiers en hoeren en allerlei perverselingen door elkaar heen krioelen om aan de kost te komen. Om een paar dode hoeren bekommert zich niemand. Totdat het vijfde slachtoffer, Eva Angerstein, een dochter blijkt te zijn van een vooraanstaand lid van een misdaadsyndicaat, de zgn Ringvereine. Het wordt een race wie de dader vindt.

Conclusie
‘Metropolis’ is het laatste en 14 deel in de reeks rond Bernie Gunther. In zekere zin sluit met dit boek de cirkel. Het eerste deel van reeks, ‘Een Berlijnse kwestie’, speelt zich af in 1936. Het tweede deel van de Berlijnse trilogie, ‘Het handwerk van de beul’, in 1938, de overige elf titels spelen zich allen af na WO II.
Het is een boek in de bekende Kerr stijl met al die typische kenmerken die zijn boeken tot een waar leesgenot maken. Gedetailleerd en grondig gedocumenteerd, de verwijzingen naar personen, situaties en gebeurtenissen uit die tijd, einde jaren twintig van de 20ste eeuw, zijn ontelbaar.
De jonge Bernie Gunther wordt neergezet in een welhaast ,fascinerend tijdsdocument over het Berlijn in die roekeloze, decadente eind twintiger jaren. Het is een roman waarin talloze bekende en minder bekende figuranten uit die jaren figureren. De opkomst van de bruinhemden, het begin van eliminatie van de Joden uit het openbare leven, de enorme armoede, het flamboyante nachtleven, het leest als veel meer dan een simpele thriller.

Voor meer informatie: www.berniegunther.com

4,5 Sterren