Duisternis als menselijke creatie

Schim en Schaduw van de in Jeruzalem geboren Leigh Bardugo is het eerste boek van de Grisha-trilogie waarmee ze in 2012 debuteerde. In 2014 was Schim en Schaduw het eerste boek van Bardugo dat vertaald werd voor de Nederlandse markt. In 2019 kondigde Netflix aan een serie te gaan maken van de Grisha-boeken.  

Alina Starkov en Malyen (Mal) Oretsev groeien samen op als wezen in het huis van de graaf van Keramsov, waar ze elkaar beloven altijd samen te blijven. Samen dienen ze in het eerste leger van Ravka, hun thuisland. Ravka wordt geteisterd door duisternis; de Schaduwvlakte deelt het land in tweeën. Het is een plaats waar het daglicht niet schijnt waar monsters leven die ooit menselijk waren.  

Wanneer Alina en Mal met hun eenheid de Schaduwvlakte over moeten steken, worden ze aangevallen en raakt Mal zwaargewond. Dit roept een oerkracht op in Alina: de krachten van een Grisha. Alina’s pad leidt naar Os Alta, de hoofdstad van Ravka, om te trainen voor het tweede leger. Dit is het magische leger van Grisha’s, geleid door de Duisterling; de meest indrukwekkende Grisha van allemaal.  

Bardugo heeft voor Schim en Schaduw inspiratie gehaald uit de Russische cultuur en haar wereld gevormd naar Russisch voorbeeld. Dit blijkt vooral uit het gebruik van Russisch klinkende woorden zoals ‘kefta’, het traditionele kledingstuk van de Grisha. Ook hoor je het terug in plaatsnamen zoals Novo-Kribirsk.  

De personages hebben stuk voor stuk interessante karakters en maken elk hun eigen ontwikkeling door. Bij Alina, het belangrijkste hoofdpersonage, is de ontwikkeling zeer duidelijk. Ze groeit van een teruggetrokken meisje dat haar Grisha-kracht verdrong, naar de één van de twee sterkste Grisha’s die er is: de Lichtheerser. Mal ontwikkelt zich tot de beste jager die er is en wordt door de Duisterling ingezet om een speciaal dier te vinden. En de Duisterling, die zich ontwikkelt van een wijze leermeester die het goede nastreeft tot een leugenaar die Alina voor zijn eigen doeleinden wil gebruiken.  

Leigh Bardugo schrijft heel toegankelijk ,wat Schim en Schaduw heel geschikt maakt voor de jongere doelgroep maar ook zeker voor de oudere, meer doorgewinterde fantasylezer. Wel kenmerkt Schim en Schaduw zich als een typisch Young Adult-boek door de aanwezigheid van een liefdesdriehoek: een kenmerk wat in meerdere YA boeken voorkomt.  

Het plot is uniek en biedt een kijk op duisternis zoals we die nog eerder gezien hebben. Vaak wordt duisternis weergegeven als algemene term voor de slechteriken; de tegenstanders. Bardugo geeft de duisternis een uitgebreidere rol. Duisternis is hier daadwerkelijk donker en herbergt wezens die het licht niet meer kunnen verdragen. En boven alles: het is door een sterveling gemaakt.  

Schim en Schaduw is een succesvol debuut te noemen voor Leigh Bardugo. Een veelbelovend begin van de Grisha-trilogie.