Het hoge woord

Recensie van:

Het hoge woord

Auteur:

Rosemarijn Milo

Karels kleindochter, dacht aanvankelijk dat zij celliste zou worden, maar ging na haar conservatoriumopleiding rechten studeren. Zij werd advocaat en rechter. Tegen het einde van haar juridische loopbaan is ze definitief in Frankrijk gaan wonen, waar ze nog een aantal jaren heeft gewerkt als juridisch vertaalster om ten slotte schrijfster te worden. Zij publiceerde eerder ‘Brieven uit La Dominance’, 2012, en ‘Een vervlogen droom – verslag van een te kort leven’, 2019.

Wijze van lezen:

Recensie-exemplaar ontvangen van uitgeverij U2pi in ruil voor mijn deelname aan de blogtour georganiseerd door Elise Kleuskens van Maanlicht Maanwerk recensie.

Uitgeverij: U2pi

Genre: historische roman

Cover en flaptekst:

Een indrukwekkend mooi schilderij van een man in een net pak. Op het eerste gezicht kijkt hij je streng aan. Als je langer en vaker kijkt zie je ook melancholie in zijn ogen. Dan denk ik wat heb jij allemaal meegemaakt?

De flaptekst is informerend maar ook hartverscheurend.

Prachtig hoe de beeltenis van de man op de cover ook op de achtergrond as een soort watermerk te zien is.

De auteursfoto en informatie vind ik een waardevolle toevoeging.

Quote:

Pagina 235/236:

Vanaf zijn jonge jaren is hij altijd ‘de junior’ geweest, zijn vader de ‘senior’. Hij, Karel Maria Augustinus Hamer de tweede, die een verbeterde versie had moeten worden van Senior. Hij heeft niet kunnen voldoen aan de hooggespannen verwachtingen van zijn ouders, aan het verheven beeld dat zij van hun voorgeslacht hadden geschilderd. Hij had niet het talent of de lust om verder te studeren en stelde zijn ouders daarmee diep teleur. Zij zagen zijn eenzame en melancholieke kant niet en dachten dat hij zich van hen afkeerde. De zwijgzame en verlegen jongeman zocht zijn eigen weg en werd handelsreiziger in sigaren.

Na een aantal lange en eenzame jaren als handelsreiziger  kwam hij op een reis naar Zeeuws-Vlaanderen de mooie jonge vrouw tegen, die de liefde van zijn leven werd, Augusta Francisca Maes, zijn Guusje. Hij heeft haar aanbeden, teder lief gehad maar niet begrepen; de vrouw die op haar beurt van hem hield, maar een eigen leven wilde leiden, een ander leven dan achter de kinderwagen en het aanrecht. Hoeveel hij ook van haar hield, zij was ongelukkig en ontevreden met haar leven. Haar vroegtijdige dood heeft hij niet kunnen voorkomen, hoewel hij niets liever had gewild. Hij is een leven lang verteerd geweest door gevoelens van schuld en schaamte, tegenover zijn kinderen, tegenover haar familie zo goed als tegenover de zijne. Hij heeft het allemaal voor zich gehouden in eenzaam en onuitsprekelijk verdriet. In diepe melancholie.

Mooie tekst:

Uit: Better Times , 1988, een musical van Douglas Barron met muziek van Jan Robijns en liedteksten – waaronder deze – van mijn broer Erik Milo (1952- 1991)

Intermezzo I

Go easy on me

Go easy on me If you have to go at all. Go easy on me – You won’t be here to break my fall. It’s so easy yo break the ties, But let it be no great surprise – Just tell me quietly. If you go, go easy on me.

Go easy on me If you have to let me down. Go easy on me Before Ioose my grip and drown. It’s so easy to looser  your head, So if there’s something to be said Then say it quietly. If you go, go easy on me.

Intermezzo II

And if you’re going Gently prepare me But spare me please Each worn-out cliche. Don’t make it harder than necessary. I’ll carry the torch anyway… Go easy on me – What’s the use of any strife? Go easy on me If you must really leave my life. It’s so easy to leave someone But please don’t leave me all undone. Just warm me quietly. If you go, go easy on me.

Intermezzo III

Go easy on me If you have to go att all. Go easy om me – You won’t be here to break my fall. It’s so easy to break a heart So if you really have to part Leave me quietly. If you go, go easy on me. It’s so easy to break a heart So if you really have to part…Please leave me nice and slow…But go easy on me If you go!

Het verhaal:

Karel Hamer (1882-1958), ooit handelsreiziger van beroep, verhaalt over het noodlot dat een stempel heeft gedrukt op zijn persoonlijk leven, maar ook over de wereldrampen, die de loop van de 20e eeuw hebben bepaald. Karel heeft zijn jong overleden vrouw, de opstandige Guusje Maes, aanbeden maar wist zich geen raad met haar verlangen naar emancipatie. De oorzaak van Guusjes dood is bijzonder lang het goed bewaarde familiegeheim geweest, dat Karel de rest van zijn leven met zich heeft meegedragen en dat pas tientallen jaren na zijn dood aan de openbaarheid is prijsgegeven.

Mijn leesbeleving:

Nadat ik diep onder de indruk was en nog steeds ben, van het boek Een vervlogen droom – Het verslag van een te kort leven waarin Augusta Francisca Maes, Guusje, in brieven over haar leven verteld, begon ik aan het boek Het hoge woord. Nu was het tijd om naar Karels levensverhaal te luisteren.

Opnieuw was ik diep geroerd en geraakt. Toen Karel begon te praten tegen zijn buurman Henri toen kon ik de sigarenrook in mijn neus ruiken.  Ik zat in dezelfde ruimte als Karel en Henri. Zelfs de smaak van de jenever proefde ik op mijn tong. Gek want ik heb het nooit geproefd. Maar dit bewijst hoe goed Rosemarijn Milo in staat is om op beeldende en zeer indringende wijze een levensverhaal kan brengen. Zo knap vind ik dat.

Ik hing aan Karel zijn lippen iedere  keer als hij verder vertelde. Ik kon een speld horen vallen in de kamer zo werd ik meegesleurd in zijn diep tragische, traumatische, hartverscheurende, eenzame levensverhaal.

Wat lijkt het mij zwaar als je ouders zulke hoge voorwaarden stellen aan het leven van hun kind. En als dat kind dat niet waarmaakt je hullen in wrok en afkeer. Ieder kind is een geschenk. Ieder kind heeft zijn of haar eigen talenten. Die je moet koesteren en voedden met liefde.

Het is geen excuus maar zijn ouders zijn ook gevormd door de tijd: strenge leefregels vanuit de kerk, niet uit de pas lopen maar gehoorzaam zijn en hard werken en niet klagen. Voor gevoelens was geen tijd of plaats.

Wat een geschenk dat Karel de prille vlinderachtige verliefdheid mocht voelen toen hij Guusje ontmoette. Zo lief en teder hoe de liefde tussen deze twee mensen ontvlamde. Maar zo jammer dat door de doorgegeven denkbeelden hun leven samen zo vergiftigde. Geen ruimte voor feministische gedachten of zelf initiatief voor zelf ontplooiing op creatief en muzikaal gebied.

Uit dit verhaal van Karel blijkt hoe hij sociaal en emotioneel gehandicapt was gemaakt. Terwijl hij zo’n liefdevolle, gepassioneerde, tedere, zorgzame en intelligente echtgenoot en vader was. Hij durfde dot onvoldoende te tonen bang wat de wereld er wel niet van zou kunnen denken.

Het meest verdrietige vond ik het toen Karel zijn diepgewortelde en enige liefde voor een vrouw als een kaars zag uitdoven hoe hij het ook vast wilde houden in zijn armen. Een gebroken man en vader. Toch vond ik het ontzettend dapper dat hij zijn levensverhaal toch vertelde aan Henri. Zo prachtig om de band tussen die twee mannen zo hecht te zien worden. En ook tussen hun vrouwen.

De vele foto’s en ook de mooie indringende  teksten van ‘Go easy on me’ en het verhaal voorin over de boer gaven het verhaal nog meer kracht en schoonheid mee. Zo bijzonder hoe Karel zich via brieven zo goed kon uitdrukken. Ook zijn liefde voor zijn kinderen en kleinkinderen vond ik vertederend.

Een prachtig eerbetoon aan een mooi mens. Innerlijk zeer gevoelig en uiterlijk melancholiek en een beetje stoïcijns. Maar lees dan dit boek en leer deze man beter kennen. Het is het meer dan waard.

Mijn mening:

Ik geef 5 sterren.

Een prima opbouw, gedetailleerd beschreven levensverhaal in woord en beeld. Compleet met duidelijk voelbare emoties en voor mij het gevoel dat ik continu bij de gesprekken zat.

Mooi om nu ook het verhaal van Karel zelf te lezen. Hoe hij zijn eigen leven en zijn leven samen met Guusje en later zijn kinderen beleefde en ervaren heeft. Een waardevol tijdsdocument en eerbetoon aan een bijzondere man.

Bedankt Rosemarijn Milo dat ik jouw grootvader beter heb mogen leren kennen.

Bedankt Elise Kleuskens dat ik deel mocht  nemen met dit boek aan de door jou georganiseerde blogtour.