Standaard kwaliteit van Philip Kerr, maar niet zijn beste boek

PHILIP KERR DE VROUW VAN ZAGREB
Er is een select gezelschap van auteurs, die verschillende boeken uitbrengen met dezelfde hoofdrolspeler, waar de kwaliteit een constant hoog peil behaalt.
Tot dit gezelschap behoord zonder enige twijfel Philip Kerr. Deze in Edinburgh geboren schrijver heeft inmiddels tien boeken met Bernie Gunther als politieman en privé detective uitgebracht. Men komt niet vaak een serie boeken tegen waarbij het niveau zo hoog blijft.
Philip Kerr bracht in 1989 het eerste boek met deze eigenwijze Duitser uit en binnen twee jaar lagen er nog twee andere delen in de winkels. Daarna werd het heel stil rond Bernie, maar niet rond Philip Kerr want hij bleef publiceren. Toen de eerste drie delen van Bernie Gunther gebundeld werden en uit kwamen als de Berlijnse Trilogie, bleef de populariteit hoog, wat Kerr er toe bracht om de draad weer op te pikken. Om het niveau van de verhalen hoog te houden heeft Kerr veel veldwerk verricht en mocht hij gebruik maken van archieven die voor de Tweede Wereldoorlog naar Londen zijn gesmokkeld en betrekking hebben op het Duistland van voor 1939.
Vanaf 2006 heeft Philip Kerr 7 nieuwe verhalen met Bernie Gunther uitgebracht, waaronder het onlangs verschenen de vrouw van Zagreb. Dit tiende deel speelt zich af in 1943, als Bernie gevraagd wordt om een lezing te houden op een Internationaal Criminaliteiten congres, waar hooggeplaatste Duitse officieren en sympathisanten van het Nazisme aanwezig zijn. Hij spreekt over zijn eerste zaak als politieagent, waar hij de massamoordenaar Gorrmann arresteerde en hij een mate van populariteit en aanzien kreeg in Nazi Duitsland.
Goebbels is onder de indruk van Gunther en biedt hem een klus aan. Hij wil voor propaganda doeleinden en voornamelijk voor zijn eigen gerief de nieuwe Duitse filmster Dagmar Dresser voor zichzelf winnen, maar dat gaat niet vanzelf en om haar wens te voldoen moet Bernie op zoek naar haar vader, de monnik Ladislaus, die in Kroatië verblijft, maar als vermist is opgegeven.
In zijn zoektocht komt hij er achter dat de monnik verandert is in een niets ontziende kampbeul, die zich tot doel heeft gesteld om zoveel mogelijk Serviërs om het leven te brengen. Als Bernie bij terugkomst in Duitsland uitsluitsel brengt bij Goebbels, krijgt hij de opdracht om bij de inmiddels naar Zwitserland gereisde Dagmar te melden dat haar vader is overleden. Maar bij zijn aankomst in Zwitserland gaan allerlei verschillende politieke verhoudingen door elkaar heen lopen en beginnen de problemen voor Gunther pas werkelijk.
De vrouw van Zagreb is niet het beste boek van de hand van Philip Kerr. Hij heeft voornamelijk veel bladzijden nodig om het verhaal echt op gang te krijgen. En dat wordt gevuld met historische feiten, waarbij men als lezer de aandacht scherp moet houden. Ook de verschillen in rangen en standen binnen de Duitse oorlogsmachine vergt enige inzage. Het gaat echter nooit ten koste van de kwaliteit van het boek.
Het blijft een genot om de strijd te volgen die Bernie Gunther moet leveren om te overleven in een wereld waarbij alle regels en gevoel voor mede menselijkheid overboord zijn gegooid. Hij blijft permanent de randen opzoeken hoever hij kan gaan om zijn antipathie tegen het nazisme kenbaar te maken.
En uitgerekend hierin is Philip Kerr een meester. Hij kan karakters in zijn boeken zo neerzetten dat er allereerst een man of een vrouw staat en daarna wordt pas gekeken hoe goed of slecht deze is, maar de lezer krijgt alle ruimte om zelf een oordeel te maken.
Kerr houdt zich in ieder geval niet aan een chronologische volgorde van zijn verhalen. Zo zijn er eerdere verhalen die zich afspelen na de oorlog. Dit kan ook voor de schrijver een obstakel zijn, omdat je rekening moet houden met wat de verhaallijnen uit het verleden zijn maar ook die geschertst met de verhalen die betrekking hebben op de toekomst, die al in verhaalvorm zijn verschenen.
De kennis die Kerr heeft over de periode waarin zijn boeken afspelen en het koord waarop zijn karakters moeten balanceren om zich staande te houden in een periode waarin barbarisme, corruptie en massamisdaden de gewoonste zaken waren, gecombineerd met zijn magnifieke schrijfstijl, maken van deze Engels auteur een veel geprezen en gelauwerd auteur.
In een interview met de Telegraph van april 2015, ter promotie van zijn boek de vrouw van Zagreb liet Philip Kerr zich ontvallen dat hij bij ieder nieuw te verschijnen boek met Bernie Gunther in de hoofdrol, altijd angst heeft dat hij net een boek teveel heeft geschreven.
Deze angst is volledig ongegrond, want als hij dit hoge niveau aanhoudt staat echt niets in de weg om de lotgevallen van Bernie Gunther te blijven beschrijven.