Een verstild portret met fascinatie voor getallen

"‘5761455? Schitterend. Dat is het totaal van alle priemgetallen tussen 1 en 100 miljoen.’ De professor knikte, diep onder de indruk. Ook al had ik geen idee wat er zo schitterend was aan mijn telefoonnummer, de warmte waarmee hij sprak kwam wel over. Hij leek er niet op uit zijn kennis tentoon te spreiden. Hij klonk eerder terughoudend en oprecht. Het was een warmte die suggereerde dat als mijn telefoonnummer zo uitzonderlijk was, ik dat zelf misschien ook wel was."

Het thema van De huishoudster en de professor, een recent vertaalde roman uit 2003 van de Japanse auteur Yoko Ogawa intrigeerde me meteen. Een alleenstaande moeder met een zoontje van tien jaar komt via een uitzendkantoor terecht als huishoudster bij een geniale wiskundeprofessor. Het korte termijn-geheugen van de professor werd onherstelbaar beschadigd bij een zwaar verkeersongeval. Van zijn leven vóór het ongeval weet hij nog alles, maar in het hier en nu herinnert hij zich slechts 80 minuten. Elke ochtend voltrekt zich een gelijkaardig ritueel: de huishoudster en de professor maken kennis en het klikt. Hun mooie relatie, waarbij ook het tienjarige zoontje van de huishoudster een belangrijke functie vervult, staat volledig in het teken van getallen. De professor is zijn briljante wiskundige inzichten niet kwijtgespeeld, integendeel! Hij projecteert zijn passie voor getallen en ingewikkelde berekeningen op dagdagelijkse dingen. Op die manier communiceert hij met de huishoudster. We vernemen alles vanuit het standpunt van de huishoudster, die net als haar zoontje in de ban geraakt van de mysterieuze schoonheid die dankzij wiskundige vergelijkingen tot leven komt. Dagelijks komt de professor met nieuwe, slimme wiskundige raadsels aanzetten, gebaseerd op haar schoenmaat, de verjaardag van haar zoontje, honkbalplaatjes of kleine huishoudelijke bezigheden.

Ondanks het fascinerende uitgangspunt en het hartverwarmende relaas is de auteur er niet in geslaagd mij mee te trekken in de vreemde fascinatie voor getallen. Het poëtische karakter van de roman, met verfijnde, sfeervolle beschrijvingen roept beelden op van ontroerende stillevens. Maar dit verstilde portret werd tijdens het lezen regelmatig verstoord door lang uitgesponnen wiskundige lesjes, die mijn petje te boven gingen. Ook wordt er in het boek naar mijn smaak te uitgebreid door geboomd over honkbal, de gemeenschappelijke interesse van de professor en de jongen. Doorlezen en de draad her opnemen viel bij momenten zwaar. Om die redenen kon deze roman mij niet over de hele lijn overtuigen.

Het verhaal werd in 2006 verfilmd door Takashi Koizumi.