recensie: de 100-jarige man die uit het raam klom en verdween

“Niemand kon zijn publiek beter boeien dan mijn opa, als hij licht voorovergebogen over zijn stok met zijn mond vol pruimtabak sterke verhalen vertelde. ‘Echt? Is dat waar opa?’ vroegen wij kleinkinderen verbaasd. ‘Wie alleen de waarheid vertelt, is het niet waard om naar te luisteren,’ antwoordde mijn opa. Dit boek is voor hem.” (Jonasson, 2011)

De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween is de debuutroman van Jonas Jonasson. Het boek is vertaald door Corry van Bree en uitgegeven door uitgeverij signatuur. De eerste druk was in februari 2011.

Wanneer Allan op zijn 100ste verjaardag uit het rusthuis verdwijnt start de politie al snel een zoekactie zonder veel succes. Na het stelen van een koffer vol geld word Allan niet alleen achtervolgt door de politie maar ook door een bende criminelen. Met zijn bondgenoten die hij onderweg ontmoet schakelt hij één voor één de criminelen uit al dan niet bewust. Het verhaal is opgebouwd in twee verhaallijnen: het heden waarin Allan moet vluchten voor de politie en de bende Never Again en flashbacks van zijn zeer bewogen leven. Hij heeft de meest onverwachte historische figuren ontmoet, niet alleen dineerde hij met Stalin maar hij keek ook te ver in het glas met de voormalige president Truman. Zijn grote kennis over explosieven hielp de Amerikanen maar ook de Russen met het ontwikkelen van de atoombom en liet hem meerder malen op het nippertje ontsnappen aan de dood. Al snel merk je dat Allan niet een doorsnee man is net zoals zijn bondgenoten: Benny (die van alles net niet een diploma heeft), de schoonheid (met een olifant als huisdier), Julius (die bekend staat als dief en oplichter) en uiteindelijk Bosse (de broer van Benny) en Gannef (de beruchte baas van Never Again).

Ik had het gevoel dat ik echt mee in het boek zat. Het is op een zeer vlotte manier geschreven maar je moet er wel een zekere historische basiskennis voor hebben. Als je nog nooit in je leven van bijvoorbeeld Stalin of de oorlog tussen Zuid-Korea en Noord-Korea hebt gehoord gaat het iets moeilijker zijn om alles te begrijpen. In het boek is Allan precies de leidraad/hoofdrol van de geschiedenis, hij was aanwezig bij alle grote momenten in de geschiedenis van de afgelopen eeuw alhoewel dit niet realistisch overkomt stoort het toch niet. Het verhaal is natuurlijk fictie maar toch zitten er veel historische feiten in. Op een gegeven moment vertelt de auteur bijvoorbeeld dat Stalin naar zijn kamer gaat en uitdrukkelijk zegt dat hij voor niets of niemand gestoord wil worden en dan krijgt hij een beroerte. Met de juiste historische kennis weet je dat dit verwijst naar de dood van Stalin. Ook word er verwezen in het boek naar het Manhattanproject en een test ontploffing in New Mexico wat ook waargebeurde gebeurtenissen zijn. De flashbacks naar het verleden zijn langer in verhouding met het heden waar Allan vlucht van de politie en een bende criminelen. Je krijgt dus af en toe een pauze tussen de wilde verhalen van Allan die als het ware een deel is van de wereldgeschiedenis en dit zorgt voor een perfecte verhouding.

Ik zou dit boek zeker aanraden als je houdt van een verhaal boordevol humor met een historische toets en je je niet stoort aan de onrealistische gebeurtenissen. Ik vind dit een zeer interessant boek door de verschillende verwijzingen naar de wereldgeschiedenis in combinatie met het moedige, intelligente en uitzonderlijke hoofdpersonage. Zowel het heden als de flashbacks waren zeer goed uitgewerkt met hier en daar wat humor. Naar mijn mening is een schrijver geslaagd in zijn opdracht als je het boek liefst in één keer zou willen uitlezen en dit is Jonasson volgens mij zeker gelukt.