Le Carré kan beter met pensioen gaan

John le Carré, een pseudoniem van David John Moore Cornwell, werkte nog bij de inlichtingendienst MI6 toen zijn derde boek Spion aan de muur in 1963 een internationale bestseller werd en tegelijk zijn grote doorbraak betekende. Zijn spionagethrillers gaan vooral over de Koude Oorlog en een tweetal daarvan is herwerkt tot een BBC-televisieserie. Als tegenhanger van James Bond creëerde hij de spion George Smiley, die in een aantal van zijn boeken zijn opwachting maakte. In Een erfenis van spionnen, verschenen in 2017, heeft de vooral in Groot-Brittannië legendarische spion, een kleine rol.

Na zijn carrière bij het Circus, zoals de Britse geheime dienst wordt genoemd, woont Peter Guillam in een afgelegen boerderij in het Franse Bretagne. Terwijl hij van zijn rust geniet, wordt er op een dag een brief van het Circus bezorgd. Guillam wordt dringend verzocht om naar Londen te komen. De reden blijkt in het verleden te liggen, ten tijde van de Koude Oorlog. Hij wordt ondervraagd over de geheime operatie Windfall. De ondervragers hebben echter geen flauw benul wat zich destijds afgespeeld heeft, maar iemand moet voor het gebeurde boeten. Verteld Guillam hen de hele waarheid?

Mijmeringen van een op leeftijd zijnde en gepensioneerde oud-spion aan zijn tijd bij de Britse geheime dienst. Dat is de eerste indruk die de lezer aan het begin van het verhaal krijgt. Gedurende de plot blijkt het iets anders in elkaar te steken dan het aanvankelijk lijkt. Het verleden wordt inderdaad opgerakeld, maar vooral in de vorm van verslagen, rapporten, transcripties en ondervragingen. Vooral die eerste drie zijn saai, eentonig, nietszeggend en enigszins slaapverwekkend. Wat het er ook al niet gemakkelijker op maakt, is het aantal personages. Deze zijn talrijk en het vergt de nodige inspanning van de lezer om te weten te komen wie precies wie is en welke rol ze een halve eeuw geleden hadden. Extra lastig is dat er toen ook nog eens gebruik werd gemaakt van schuilnamen. Hierdoor zie je door de bomen het bos niet meer en krijg je de indruk iets gemist te hebben.

Ook de schrijfstijl van Le Carré is niet de meest eenvoudige. In vaak te lange zinnen probeert hij weer te geven wat hij bedoelt. Dit doet zich overigens vooral in het begin van het verhaal voor. Daarnaast is het verwarrend dat niet aangegeven wordt wanneer een deel van het verhaal zich afspeelt. Binnen hoofdstukken verspringt hij, zonder enige vorm van aanwijzing, van het heden naar het verleden en andersom. Voor de duidelijkheid had de auteur er goed aan gedaan om een tijdsaanduiding te gebruiken. Een aantal personages kwam ook al voor in enkele eerdere boeken van de auteur, maar dat wil niet zeggen dat Een erfenis van spionnen niet afzonderlijk gelezen kan worden. Dat kan het wel, hoewel er dan wel rekening mee gehouden moet worden dat ze niet erg uitgewerkt worden en dat je niet erg veel over hen te weten komt. Allen al daarom is het aan te bevelen om de eerdere boeken met hen eerst te gaan lezen.

Door zijn persoonlijke ervaringen, maar ook omdat hij er al zo vaak over heeft geschreven, weet Le Carré wel goed over te brengen hoe het er tijdens de Koude Oorlog aan toe moet zijn gegaan. Dit kan over het algemeen leiden tot spannende, intrigerende en interessante verhalen, maar in Een erfenis van spionnen is daar, op een enkel moment na, geen enkele sprake. Op basis van deze spionageroman doet de auteur er goed aan om zichzelf, maar ook zijn pen, de rust te gunnen die hij verdient om vervolgens van zijn pensioen te gaan genieten. Daarmee voorkomt hij dat een eventueel volgend boek nog onsamenhangender wordt.