Ongeloofwaardige meisjes

“De laatste meisjes” worden ze genoemd, de drie vrouwen die als enige een massaslachting overleefden. Lisa Milner werd bijna het slachtoffer van een gek die iedereen in haar studentenhuis afslachtte, Samantha Boyd ontsnapte aan de man die alle andere medewerkers en gasten van een hotel vermoordde en Quincy Carpenter is de enige overlevende van de Pine Cottage-moorden, waarbij tien jaar geleden haar volledige vriendengroep omkwam. Lisa wijdde haar leven aan het helpen van meisjes met problemen en ze wilde Quincy leren een “final girl” te zijn. Nu is ze dood. Er wordt gezegd dat ze zelfmoord heeft gepleegd. Quincy kan het niet geloven. Als de lang vermiste Sam ineens voor haar deur staat raakt het “volstrekt normale” leven dat Quincy heeft weten op te bouwen steeds verder ontregeld. Ze moet onder ogen zien wat het betekent om een “laatste meisje” te zijn en is gedwongen terug te denken aan de nacht die haar leven veranderde en herinneringen terug te halen die ze al die tijd verdrongen heeft.

‘De laatste meisjes’ is de eerste thriller van Riley Sager, een auteur die eerder onder zijn eigen naam Todd Ritter al enkele boeken schreef. Dat is deels terug te zien in de opbouw van het boek. Keurig worden enkele theorieën over wat een thriller goed maakt nagevolgd: een moord, schokkende gebeurtenissen en een onverwachte onthulling. Dat is echter niet per se positief; het levert in dit geval in de praktijk een vrij saai boek op dat op andere punten weer veel weg heeft van een debuut van een beginnend auteur.

Het boek gaat uit van een ontzettend interessant idee uit het horrorgenre, het bestaan van “de ene overlevende”. Sager probeert te laten zien welke gevolgen dit label en de gebeurtenis zelf op de drie vrouwen hebben. Het jammere is dat hij daar niet erg goed in slaagt. Quincy overtuigt geen seconde daadwerkelijk als slachtoffer van een massamoord, net zomin als Sam. Alleen in haar vlucht in een zoete wereld van perfectie lijkt ze iemand die iets vreselijks heeft meegemaakt waar ze liever niet meer aan wil denken. Haar voortdurende gebak (Siger zou zelf een bakliefhebber zijn, maar heeft dan toch wel een bijzondere manier van bakken en vindt het ook nodig dat steeds te noemen) wordt tot vervelens toe beschreven.
Al gauw gaat je interesse dan ook enkel nog uit naar wat er met Lisa gebeurd is. Heeft ze echt zelfmoord gepleegd of is ze vermoord? En waarom? Helaas duurt het uren voor het onderzoek naar haar dood weer ter sprake komt en dan wordt er eigenlijk alsnog weinig gezegd. Wat er dan wel gebeurt? Niet veel. Riley laat Quincy met haar man praten, verdovende pillen slikken, te veel drinken en nagels lakken met Sam. Sams irritante pogingen om Quincy haar zelfbeheersing te laten verliezen zijn nog het interessantst. Daarbij gebeurt er tenminste nog iets. Zo kabbelt het boek voort tot Quincy in het laatste kwart eindelijk eens initiatief neemt en er eerst meer vragen en tot slot dan toch ook enkele antwoorden komen.

Riley lijkt zelf ook wel door te hebben dat het boek nogal saai is en heeft daarom aan het eind van enkele hoofdstukken stukjes toegevoegd over de dag waarop Quincy’s leven tien jaar geleden veranderde. In feite is ook dit vooral veel geneuzel over de chique kleding die iedereen aan moet trekken van de jarige Janelle, de voorbereidingen voor haar verjaardagsfeest en Quincy’s getwijfel over of en wanneer ze haar maagdelijkheid moet verliezen aan haar knappe en oh zo lieve playervriendje. Doordat er steeds heen en weer gesprongen wordt tussen het heden (verteld in de ik-vorm) en het verleden (verteld in de afstandelijke zij-vorm), voor zover de hoofdpersoon zich dat zelf nog herinnert, en Quincy niet meer weet wat er gebeurd is tussen het moment dat een vriendin bloedend uit het bos kwam rennen en haar redding door een politieagent die toevallig in het gebied was, wordt ook deze verhaallijn niet spannend. Als de hel dan eindelijk losbreekt blijft het alsnog allemaal maar vlak. Sager slaagt er niet in ook maar enige emotie over te brengen. Daarvoor is de opbouw te traag en wordt het verhaal te vaak afgebroken net als er iets interessants gebeurt. Als dan eindelijk de ontknoping komt is dat snel en sfeerloos en daardoor eerder saai dan spannend of ontzettend. Het toevallige, lachwekkende einde is zo mogelijk nog erger.

Het heden en verleden komen aan het eind samen in een matige climax. Er volgt een hele reeks onthullingen. Enkele daarvan zijn zo vergezocht dat er altijd wel iets tussen moet zitten dat je toch nog enigszins weet te verrassen, hoewel het uiteraard geen verrassing is dat alles anders in elkaar zit dan Quincy denkt. Een deel zie je dan weer lang van tevoren al aankomen. Voor lezers die veel thrillers lezen is het allemaal niet zo verrassend. Alleen als je helemaal geen vraagtekens geplaatst hebt bij alles zal het een enorme schok zijn en is het misschien een acceptabele twist, als je er tenminste mee kan leven dat er nergens aanwijzingen voor zijn en het totaal uit de lucht komt vallen. Alle logica wordt uit het raam gegooid. Enkele uitgangspunten voor de avond in het bos zijn simpelweg onjuist, vergezocht of wel erg toevallig (het inleveren van de mobieltjes, het verloop van het feestje, Quincy’s reactie op het handelen van haar vrienden en de manier waarop omgegaan wordt met de ontsnapping van een patiënt uit het nabijgelegen psychiatrisch ziekenhuis) en veel dingen kloppen niet met wat er eerder beweerd wordt. Met name het motief van de dader is nogal mager en het past totaal niet bij het beeld dat je eerder van hem of haar gekregen hebt.
Geloofwaardigheid is toch al niet het sterkste punt van het boek. Personages maken vreemde keuzes of zijn heel toevallig nét op het juiste moment op de goede plek – of de verkeerde. Geen enkel personage komt tot leven. Misschien is de cliché vasthoudende sensatiejournalist nog wel het meest overtuigend, juist omdat hij zo duidelijk een cliché is en hij consequent handelt naar wat je van een dergelijk figuur verwacht.

Quincy’s vriendengroep is een samengeraapt zooitje. In een poging vooral zo veel mogelijk verschillende karakters in het boek te stoppen zodat iedereen zich wel in een slachtoffer kan herkennen gaat Sager eraan voorbij dat de studiegenoten te veel van elkaar verschillen om daadwerkelijk vrienden te kunnen zijn. Erg sympathiek zijn de meeste ook al niet, waardoor je niet erg begaan bent met hun lot. Voor zover je überhaupt al een beeld van hen krijgt. Vooral Quincy’s beste vriendin Janelle is een manipulatief kreng dat altijd haar eigen zin doordrijft ten koste van anderen. Daardoor verdient ze het natuurlijk nog niet om een gewelddadige dood te sterven – iets wat Quincy zelf de personages in horrorfilms voor de gebeurtenissen in het bos wel toewenste vanwege hun domme gedrag – maar het is wel verdomd moeilijk om begrip te krijgen voor hun vriendschap en om sympathie te voelen voor hen beiden. Sam is ook zeker geen schatje – een woord waar net als “liefje” overigens rijkelijk mee gestrooid wordt door zowat alle vrouwelijke personages waardoor je betwijfelt of de auteur ooit vrouwen met elkaar heeft horen praten. De schrijfstijl is sowieso bijzonder matig, vol clichés, plat taalgebruik, lachwekkende uitdrukkingen en herhalingen die nog irritanter zijn omdat ze steeds op dezelfde kreunend-zeurderige toon worden voorgelezen.

Je vraagt je voortdurend af waarom Quincy toch om blijft gaan met Janelle en Sam. Het past wel bij haar onlogische gedrag. Ze komt nog dommer over dan het gemiddelde slachtoffer in een horrorfilm. Niet alleen is het nogal vreemd dat ze iemand die ze niet kent toelaat in haar huis en leven nadat ze al haar vrienden is verloren in Pine Cottage omdat ze te goed van vertrouwen waren, maar ook verzwijgt ze veel te veel belangrijke ontwikkelingen en ontdekkingen voor de mensen om haar heen en laat ze het na om achter aanwijzingen aan te gaan, puur omdat ze een hekel heeft aan de persoon die ermee komt of – waarschijnlijker – omdat Sager de onthulling nog een paar hoofdstukken wilde rekken. Ook voor de lezer houdt ze overduidelijk van alles achter zodat dit later allemaal groots onthuld kan worden.
Gelukkig is iedereen meteen waanzinnig onder de indruk van haar, zodat we nog enigszins kunnen geloven dat ze een leuk mens is. Ze is zo bijzonder dat elke man verliefd op haar wordt en elke vrouw haar beste vriendin wil zijn. Dat uitgerekend zij de enige overlever is van de moorden zou dan ook natuurlijk volslagen logisch moeten zijn, maar dat is het juist niet.