Er is geen ontkomen aan The Factory

“The far end of the corridor had an ominous sound to it, like the place was reserved for dead-end employees.” Oftewel onze drie hoofdpersonen. De Ushiyama broer is proeflezer van irrelevante teksten en de zus een versnipperaar van papieren die niet belangrijk zijn. “Seriously, though, I love my job. Shredding really unleashes the artist in me.” Heel grappig, Yoshiko. De mosspecialist Furufue is de vreemde eend in de bijt die belast is met vergroening van het dak van de fabriek, een baan die in eerste instantie betekenisvol en belangrijk lijkt. Wanneer moet het af zijn? Wanneer jij wilt… neem je de tijd.

Werk is een gevangenis waar je niet uit kunt ontsnappen en ook al maakt het deel uit van de wereld, het is geen deel van jou. “I thought I’d been giving it everything I had, but what I thought was my everything had no real value.” Als de machine jouw werk beter kan doen dan jij, heeft het geen zin om ’s morgens uit bed te komen voor een salaris dat je niet verdient. De hoofdpersonen blijven erbij dat ze hun zegeningen moeten tellen, omdat ze tenminste geen fysieke arbeid verrichten. Toch zien ze niet in dat de mentale belasting van wat ze doen zwaarder valt dan wat voor fysiek werk dan ook. Ze blijven denken dat het veel erger had kunnen zijn, maar daar trapt zelfs de lezer niet in. Zou jij een zinloos leven kunnen leiden? Of doe je dat?

Je kunt de hopeloosheid van hun bestaan voelen. Die hopeloosheid lijkt nog groter wanneer ze de vrolijke (aan de buitenkant) Goto ontmoeten. Een pijnlijk contrast. “But that didn’t change the fact that Goto was apparently totally useless.” Arme Goto. De onboarding die onze drie hoofdpersonen van Goto ontvangen mag de naam niet hebben en deed me denken aan de Koreaanse TV Drama Misaeng. Laten we het in het echt beter doen.

The Factory van Hiroko Oyamada laat me meevoelen met de hoofdpersonen door mijn tijd te verspillen met een verhandeling over Graybacks en Washer Lizards en Factory Shags… lekker interessant. Ik begrijp de rol van de dieren in het verhaal; de auteur heeft duidelijk wat symboliek in het verhaal gestopt, maar de uitvoering was te zwak om indruk op mij te maken. Ik verwachtte en hoopte op een diepgaandere uitwerking, iets met meer betekenis om mijn eigen behoefte aan een betekenisvol tijdverdrijf te vervullen. Wel een pluim voor de auteur voor haar vaardigheid om de lezer te laten voelen wat de personages voelen. Alleen lees ik niet om me te vervelen. En ik wil me zeker niet ellendig voelen op een zondagavond vlak voor het begin van de nieuwe werkweek.

Wat betreft de betekenis van het verhaal: de zwarte vogels staan symbool voor kantoormedewerkers in het algemeen en de drie dieren voor onze drie hoofdpersonen. Ze dwalen nooit ver van waar ze wonen en werken. In de noordelijke zone waar de ‘belangrijke’ werknemers werken zijn de bomen het hele jaar door groen met leven, maar in de zuidelijke zone zijn ze geel en sterven ze, als ze al niet kaal en dood zijn. Van de creatie van documenten tot het proeflezen en versnipperen, het werk van de hoofdpersonen beslaat de hele levenscyclus van papier. En dan begint het opnieuw, voor altijd en eeuwig. Daarom is tijd niet van belang in het boek en de volgorde van de gebeurtenissen ook niet.

“It was all so big, and I was a part of it – it had a space for me, a need for me.” The Factory voor het leven… in plaats van te leven.