Een goede handleiding voor afscheid nemen

Een prachtige cover met erop een huis, kind en hond getekend trekt de aandacht. Niet minder opvallend is de rode sticker met ‘Een klassieker, nu al.’ van het DWDD boekenpanel. Persoonlijk ben ik geen fan van de tips van dit panel, maar Alles wat was, hoe ga je om afscheid? is een voltreffer. Stine Jensen is geboren in Denemarken, maar haar ouders namen haar en haar tweelingzusje Lotte als baby’s mee naar Nederland, waar hun vader werkte. In 2015 won zij een Zilveren Griffel.

Alles wat was, hoe ga je om met afscheid? heeft de afgestudeerde filosofe Jensen geschreven voor kinderen, Young Adults en eigenlijk ook volwassenen. Tekenaar Marijke Klompmaker heeft prachtige illustraties gemaakt die goed bij de stijl van het boek passen. ‘Afscheid.’ Een heel beladen woord. Maar eigenlijk hoeft dat niet. Jensen laat met simpele voorbeelden zien, dat we altijd bezig zijn met afscheid nemen. Als je deze recensie hebt gelezen, neem je er afscheid van, want je gaat door met een ander stukje tekst of andere activiteiten. ’s Avonds nemen we afscheid van de dag, want we gaan slapen en worden wakker op een gloednieuwe dag. Je neemt als kind afscheid van je ouders als je bij opa en oma gaat spelen, en dan weer afscheid van opa en oma als je door je ouders wordt opgehaald.

Met deze voorbereiding gaat het boek verder in op meer pijnlijkere en definitievere afscheid zoals de dood, scheiding en dingen wegdoen. Er worden kinderbrieven geschreven en een panel bestaande uit kinderen van 4 tot 13 jaar geven hun visie erop. ‘Hoe aardiger je iemand vindt, en hoe langer diegene weggaat, hoe moeilijker het is om afscheid te nemen.’ p15. Wat mij verbaasde, was de volwassenheid van de kinderen. Hoe serieus en respectvol ze waren. Maar er zitten ook grappige citaten bij.

Wat mij enorm aansprak, is de interactiviteit van het boek. Samen met de ouders of alleen kunnen kinderen vragen beantwoorden en zo hun eigen gevoelens ontdekken en ontleden. ‘Denk jij wel eens na over de dood? Wat voel en denk je dan? p34. Ze krijgen tips en weetjes en erg leuk is hoe diverse culturen aan bod komen. Er worden ook hele intense thema’s als euthanasie en zelfdoding (met vermelding van het telefoonnummer van de hulplijn) behandeld.
Ik kreeg af en toe een brok in de keel. Afscheid nemen blijft toch moeilijk. Mijn favoriete deel was de interculturele informatie. Maar ook de reacties van de kinderen raakten mij. Ik denk dat Alles wat was, hoe ga je om met afscheid? ook een geschikte handleiding is om kinderen voor te bereiden op een afscheid van een zieke dierbare, zij het mens of dier. Want ook afscheid nemen van je lieve huisdier kan je erg verdrietig maken. Ik had graag meer gelezen over de verschillen in culturen. Maar de basis over afscheid nemen is heel goed gelegd. Ik denk dat veel kinderen en anderen iets aan dit boek hebben. Ik geef het 4 van de 5 sterren.

Liliën
Perfecte buren