Ik weet het oprecht niet…

Daar waar de roman ‘Visser’ van Rob van Essen eerst driemaal werd uitgegeven bij Nieuw Amsterdam, is nu een nieuwe druk uitgegeven door Atlas Contact. Van Essens zesde boek werd in 2009 genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. Je leest over geschiedenisleraar Jacob Visser die moet omgaan met een aantal zaken: een verkeerd geïnterpreteerde uitspraak in het klaslokaal met de bijbehorende gevolgen en zijn jong overleden dochter. Wat heeft hij gezegd? Hoe gebruiken de neonazi’s zijn uitspraak voor hun idealen? Hoe gaat hij om met een oude vriend, die hem nu al journalist lastig valt?

Na het dichtslaan van het boek krijg je antwoord op bovengenoemde vragen. Echter lees je geen scène over hetgeen daadwerkelijk gebeurd is in het klaslokaal, jammer! De roman gaat juist in op de gevolgen, het uit de context trekken van een uitspraak en over een man die alles verloren is en waarvan het leven aan hem voorbij gaat. Niks interesseert hem meer, niks schokt hem meer. Het is bijzonder om te lezen hoe stoïcijns hij hiermee omgaat.

De schrijfstijl van Van Essen is prettig. De roman is opgebouwd uit korte hoofdstukken. De auteur heeft oog voor detail zonder langdradig te zijn en maakt aparte vergelijkingen. Hierdoor kun je je een goed beeld vormen: ‘Twee vrouwen van een jaar of vijftig lopen het terras op en nemen plaats aan een tafeltje. De rotanstoelen kraken als ze gaan zitten. Gerimpelde ballonnen, gevuld met oude lucht, denk Jacob.’ (2019: 73). Door de prettige afwisseling van dialogen en beschrijvingen lees je het vrij vlot uit.

De roman bevat filosofische vraagstukken met verwijzingen naar actuele zaken zoals de sterken vs. de zwakkeren, de gekleurdheid van de media en de discussie over dodenherdenking op 4 mei. Daarnaast gebeuren er aparte dingen of wordt de lezer op het verkeerde been gezet. De iconische uitspraken van Jacob Visser zorgen voor wat luchtigheid bij de weemoedige thema’s.

‘Visser’ heeft nog een week op mijn tafel gelegen aangezien ik het lastig vond om een mening te vormen over het boek. De roman nodigt uit om te herlezen, want na één lezing haal je waarschijnlijk niet alle betekenissen eruit. Er blijft ook een hoop impliciet. ‘Visser’ is een boek dat vervreemdt en tot nadenken zet. Het is uniek en anders dan ik had verwacht. Een aanrader? Ik weet het oprecht niet.