Veelomvattende krachttoer

Poh, wat moet je hier van zeggen? Al tijdens het lezen heb ik er flink over nagedacht over hoe ik aan anderen zou vertellen wat voor leeservaring dit was; ernaar gestreefd woorden te vinden voor een verhaal wat eigenlijk over Alles gaat, dat op zoveel fronten verontrustend herkenbaar is en dat eigenlijk alle emotionele registers opentrekt. Een boek dat zo rijk en gelaagd is dat je nooit alles kan ontdekken, nooit alles kunt begrijpen en plaatsen. Maar dat geeft niet: zo is het leven, lijkt Harstad te willen zeggen.
Het boek gaat over het leven, maar: die is kwetsbaar en de dood is nooit ver weg. Het gaat over de tijd, hoe die onvermijdelijk voortschrijdt en daar is níets aan te doen. Het gaat over de liefde, de impact die dat kan maken. Hoe mensen van elkaar kunnen houden, elkaar uit het oog verliezen maar elkaar tientallen jaren later en honderden bladzijdes verder weer terug kunnen vinden. Het gaat ook over de rol van herinneringen: hoe die kunnen vervagen, een eigen leven kunnen leiden maar nooit ver weg zijn. Het gaat ook over grote wereldgebeurtenissen: hoe de mensen in New York weer herrezen na 9/11 en de nasleep van de Vietnam-oorlog. Maar ook: de invloed van die grote gebeurtenissen op normale mensenlevens. Het gaat over de jaren '60 - the roaring sixties -, en hoe weinig er van dat idealisme is terecht gekomen, maar ook weer wel. Het gaat over de creatie van kunst, hoe je cultuur kunt gebruiken om vat te krijgen op jezelf, maar hoe je daar ook in kunt falen. Maar ook: het beschouwen van kunst, de cultuurkritiek, krijgt een prominente rol. Het gaat ook over je moeder, en je vader, hoe liefde alleen soms niet genoeg kan zijn om een goede band op te bouwen. Er wordt gelachen, gehuild, gedanst, gesmeekt, gewonnen, verloren, gefaald maar vooral: gestreefd naar een betere toekomst, een omwenteling. Dat streven biedt hoop.
Een verhaal dat mij raakte vanaf het allereerste moment. Het overweldigde mij met een gevoel dat ik sinds mijn jeugd met boeken als De Zevensprong van Tonke Dragt en Koning van Katoren van Jan Terlouw nooit meer heeft overvallen. Het is, met recht, het meest overrompelende boek sinds mijn volwassen-zijn.