IJzersterk en bijzonder van A tot Z

2018 is nog maar net begonnen en ik heb het wellicht meest bijzondere boek voor dit jaar al gelezen. Het betreft De moord op de commendatore – deel 1: een idea verschijnt van Haruku Murakami. Deze 508 pagina’s tellende spannende roman voldoet in alles aan het ideale boek: een prachtige schrijfstijl, een bijzonder verhaal en een goede enscenering. Murakami slaagt dubbel en dwars met dit eerste deel!

Murakami vertelt het verhaal van een portretschilder in Japan. Op een dag komt zijn vrouw met een verschrikkelijke boodschap: ‘Het spijt me vreselijk, maar ik zie geen mogelijkheid nog langer met jou samen te leven.’ De portretschilder pakt daarop zijn spullen en vertrekt. In de eerste weken rijdt hij met een Peugeot door Hokkaido. Uiteindelijk huurt hij van Amada een huis op een min of meer afgelegen plek. Daar wil hij de tijd om tot zichzelf te komen en snijdt hij de banden met de kunstwereld door: hij wil geen portretten meer schilderen. Om toch aan een vorm van inkomen te komen, geeft hij twee keer in de week tekenlessen. Maar dan veranderen twee dingen zijn leven: de buurman en het geheimzinnige schilderij De moord op de commendatore in het huis van Amada: ‘En op dat moment kon ik het nog niet weten, maar dat ene schilderij zou de situatie om me heen ingrijpend veranderen.’

Vrijwel direct – al middels het proloog – intrigeert Murakami met zijn verhaal. Hij hanteert een vrij simpele schrijfstijl waarbij hij uiterst beschrijvend te werk gaat en weet zo de lezer direct zijn verhaal in te trekken. Zijn situatieschets is herkenbaar doch op een of andere manier vernieuwend: de vrouw des huizes gaat vreemd en wil haar man verlaten. Haar man kiest er vervolgens voor het huis te verlaten. Terwijl hij alleen in een huis zit, bedenkt hij waar het mis is gegaan en hoe zijn verleden eruit heeft gezien. Murakami beschrijft deze herinneringen zo levendig dat hij de lezer regelmatig meeneemt naar het verleden.

Door de chronologiebreuken krijgt het verhaal een hoger tempo, zonder ‘snel’ aan te voelen. Murakami beschermt het tempo door veel in detail te treden en het perspectief louter bij de portretschilder te laten. Je groeit als lezer mee in zijn hoofd en gaat samen met hem op onderzoek uit. Al snel ontwikkel je een band met hem en kun je zijn gedachtegangen volgen en zelfs goedkeuren. Sterk daarbij is het door Murakami beschreven karakter. De portretschilder lijkt in alles een gewone, rustige man; net een echt mens.

Door de grote hoeveelheid gedetailleerde gedachtebeschrijvingen en prachtige dialogen die De moord op de commendatore rijk is, krijgt het verhaal in eerste instantie iets geloofwaardigs. Het verhaal doet zelfs zo geloofwaardig aan dat je het als lezer hetgeen eigenlijk niet kan gebeuren haast gaat geloven. De sfeerbeschrijving werkt daarbij versterkend. Vanaf het moment dat de portretschilder te maken krijgt met het schilderij en de buurman ontstaat een dreigende sfeer die niet verdwijnen wil. Heel subtiel brengt Murakami verhaalwendingen aan waardoor die dreigende sfeer versterkt wordt. Vrijwel ongemerkt word je als lezer meegezogen in het verhaal, waarna je je er niet meer aan kunt onttrekken.

Tegen het einde van het verhaal blijf je verward en hongerig achter. Hoewel het eerste deel afgesloten is, is het verhaal niet ten einde. Murakami slaagt er dusdanig in de lezer te triggeren dat wachten op een tweede deel bijna onmenselijk lijkt.