Groter dan het leven zelf

Sommige liefdes zijn zo alomvattend dat het lijkt alsof ze de hele wereld willen omhelzen. Flauberts Madame Bovary is zo'n boek. Wuthering Heights van Charlotte Brontë ook. Om maar te zwijgen over Liefde in tijden van cholera, waarin thema's als (onmogelijke) liefde, dood, noodlot en begeerte op meesterlijke wijze worden gebeeldhouwd tot een roman die levensechter lijkt dan het echte leven. Het einde van de eenzaamheid, het laatst verschenen boek van de Duits-Zwitserse schrijver Benedict Wells (Benedict von Schirach) houdt zich in de buurt van dat rijtje op. Het is een van die boeken die groter zijn dan het leven zelf, maar die een mondiaal thema terugvoeren tot de intimiteit van een handvol mensen.

De tijd speelt bij wijlen een sardonisch spel met de hoofdpersonen van dit verhaal. Het verleden, dat zo rigoureus heeft ingegrepen in de levens van Jules en Alva, de centrale personages in de roman, het heden en de toekomst spelen struikelend haasje-over met elkaar en laten daarbij heel wat schade achter op hun beider levenspad. Want zo gaat dat in een mensenleven. Momenten van geluk worden maar al te vaak ingehaald door momenten van tegenspoed, zelfs als die tegenspoed zich in het verleden heeft afgespeeld. Het is alsof Wells wil aantonen dat er niet zoiets bestaat als de voltooid verleden tijd. Dat blijkt ook uit het motto van dit boek: 'Als de tijd nu eens niet bestond? Als alles wat je beleeft eeuwig was en als niet de tijd aan jou voorbijging, maar jijzelf aan de dingen die je beleeft?' Alsof we vanuit een rijdende trein naar de gebeurtenissen in ons leven kijken.

Wells werkt deze brede thematiek uit in een zorgvuldig opgebouwd verhaal, geschreven in een soepele stijl, voorzien van enkele zeer fraaie observaties en verteld met een grote overtuigingskracht. Als hij zichzelf had kunnen opleggen - of laten opleggen door een strenge redacteur - om zijn verhaal iets minder omstandig te vertellen (het boek is naar mijn gevoel een bladzijde of 50 te lang) dan had Het einde van de eenzaamheid zich mogen meten met bovengenoemde titels en had het door de jaren heen kunnen uitgroeien tot een meesterwerk. Dat zit er voor Wells nu nét niet in. Maar dat neemt niet weg dat hij een excellente roman heeft geschreven.