Nog directer en eerlijker wordt het niet

David Granger is een Amerikaanse Vietnamveteraan en die ervaringen hebben hem gevormd. Na een succesvolle operatie aan een hersentumor en het verwerken van wat andere problemen in de nasleep van zijn herstel, stelt zijn goede vriend Frank hem voor om zijn belevenissen op te schrijven voor de generaties na hem. Pas te lezen na zijn dood, zodat hij heel openhartig kan schrijven. En dat is precies wat David doet. Hij profileert zich als Republikein die niet moet weten van linkse rakkers en migranten, die dweept met wapens, die een probleem heeft met het mietjesgedrag van zijn zoon, die een probleem heeft met zijn Nederlandse schoondochter en bijgevolg met alle ‘Hollanders’ en die ook niet moet weten van andere ‘ondersoorten van het blanke ras’, zoals de Fransen. Grofgebekt, beledigend, racistisch, maar ook rechtdoorzee en grappig beschrijft hij de belangrijkste feiten uit zijn leven, te beginnen met de Vietnamoorlog en wat hij daar meemaakte. Hij vertelt over zijn vrouw, zijn zoon, de oneindige liefde voor zijn kleindochtertje en een aantal fantastische vrienden die hij heeft. Tenslotte is daar ook nog Clayton Fire Bear, een man van wie niemand in Davids omgeving weet wie hij is maar die hem in gedachten als een schim uit het verleden blijft achtervolgen.

Het minste wat je van The reason you’re alive kan zeggen is dat het meer dan menig ander boek een boek is dat je helemaal gelezen moet hebben voor je het mag beoordelen. Matthew Quick (1973) heeft het niet nodig gevonden een waarschuwing in zijn boek te plaatsen, zoals soms gebeurt wanneer personages dingen zeggen of doen die zó politiek incorrect zijn dat er wel reactie op moet volgen. Vaak wordt de lezer er dan op gewezen dat het boek slechts fictie is en niet de mening van de auteur verkondigt. Dit is met voorsprong een boek waarin je zo’n waarschuwing verwacht en toch staat ze er niet. De auteur wist blijkbaar heel goed dat dat in dit geval niet nodig was. De voorwaarde is wel dat wie het boek aanvangt, het ook uitleest. Dan pas leer je David Granger helemaal kennen en weet je waarom hij het zich kan permitteren zo grof met woorden en meningen om te springen.

“Toch had ik het gevoel dat mijn favoriete homostel een tikje beledigd was omdat ik ze nooit voor een etentje bij mij thuis had uitgenodigd. Niet dat ik iets tegen homo’s in mijn huis had, maar ik wist niet hoe ik homo-eten moest koken.”

De uitgeverij heeft ervoor gekozen de Engelse titel van het boek te behouden. Dat had niet gehoeven, ook al heeft de titel wel een bijzondere betekenis (die we om spoilertechnische redenen niet kunnen prijsgeven). Het verhaal erachter vormt het meer emotionele en serieuzere gedeelte van het verhaal. De rest van het boek is toch vooral heel grappig. Alhoewel de moeilijkheden die terugkerende oorlogsveteranen ondervinden, heel duidelijk beschreven zijn en voor mensen in die situatie ongetwijfeld heel herkenbaar, heeft Quick erover gewaakt niet in geweeklaag te vervallen, maar benaderde hij dit onderwerp met bakken grof gesneden humor. Het boek werd vertaald door Ineke Lenting die vast een paar keer erg uitgedaagd is geweest om bepaalde woordspelingen en grofheden naar het Nederlands om te zetten.

David Granger is op vele vlakken een fout persoon maar je moet hem om zijn woordkeuze en humor wel aardig te vinden. Quick heeft van hem een man gemaakt die heel direct is en zo is ook de schrijfstijl. Er wordt niet rond de pot gedraaid, Quick laat Granger de dingen heel direct in je gezicht gooien. De schrijver gebruikt daarom geen bloemrijke taal, geen extra glans om de dingen wat zachter naar je toe te werpen, geen moeilijke woorden ook, maar schreef gewoon een simpel, doodeerlijk verhaal dat als het erop aankomt heel moeilijk opzij te leggen is.