Een jeugdidylle verstoord

Het is mooi hoe het onderwerp 'rassendiscriminatie' in dit boek wordt neergezet. Maar naast dit zware thema zit er ook hier en daar wat humor in, wat dit boek op zijn tijd wat luchtiger maakt. Het is terecht dat dit boek een klassieker is geworden. Harper Lee heeft een prachtige schrijfstijl, heel beeldend en invoelbaar. Spaar de Spotvogel is een boek dat zowel heerlijk is om te lezen als ook aanzet tot verder nadenken, dat maakt het voor mij een echte aanrader.

Spaar de Spotvogel is een verslag van een jeugd. Scout en haar iets oudere broertje Jem worden vrij opgevoed door de advocaat Atticus Finch. De moeder is overleden en de kinderen worden liefdevol opgevoed door Calpurnia, de zwarte huishoudster. Vanuit de opvatting van Atticus is het onverteerbaar dat de blanke bevolking zich verheven voelt boven de zwarte, maar die het wel accepteert dat de zwarten ver buiten de stad in hutten wonen. Hij heeft een eigen kijk op de wereld, benadert mensen zonder vooroordelen en probeert dat ook zijn kinderen bij te brengen. Scout is een halve jongen, een opvliegend typje dat nooit een dame zal worden, volgens haar tante. Ze speelt veel buiten met broer Jem en hun vriendje Dill. Ze kletsen met de aardige overbuurvrouw en proberen erachter te komen wie toch hun geheimzinnige buurman is. Hij laat zich nooit zien. Het rustige leven van de kinderen verandert als hun vader een Afro-Amerikaan moet verdedigen die beschuldigd wordt van verkrachting.

De verteller van het verhaal is de jonge Jean Louise ‘Scout’ Finch. Door haar opmerkzame ogen krijg je een uniek en eigenzinnig beeld van de samenleving in de zuidelijke binnenlanden van de Verenigde Staten, rond het jaar 1935. Flarden van de wereldgeschiedenis dringen door, de naam Adolf Hitler en de jodenvervolging met name, maar die verdringen niet een op dat moment voor Amerika groter probleem: de overal aanwezige rassendiscriminatie, de minderwaardige positie die donkere Amerikanen innamen tegenover de blanke heersende klasse.

De boodschap die de verteller in Harper Lee’s boek de lezer lijkt te willen meegeven is een universele waarheid over de gelijkheid van mensen, en de oproep om toch vooral eens in de schoenen van de ander te gaan staan. Daar wordt uiteindelijk niemand slechter van.